Prezident: “Rus dilini bilməyən gənclər əmək bazarından kənarda qalacaqlar”
Jurnalist: “Rus dilində aksentlə danışan ofisiant cəzalandırıldı”
Latviya Prezidenti Egils Levits bugünlərdə Seymdə (parlament) çıxış edərək, rus dilini işğalın qalığı adlandırdı və ölkədə onun ingilis dili tərəfindən sıxışdırılacağını proqnozlaşdırdı. “Delfi” portalının verdiyi məlumata görə, Levits hesab edir ki, latviyalıların əksəriyyəti rus dilini bilmədikləri üçün əmək bazarında ayrı-seçkiliklə üzləşirlər və səlahiyyətlilər problemi həll etmək üçün ölkə ərazisində “Avropa Birliyinin dillərindən birinin” yayılmasına kömək etməlidirlər.
“Bu Sovet irsinin qalıqlarına son qoymalıyıq, çünki əks halda xaricdən qayıdan soydaşlarımız və rus dilini bilməyən gənclər əmək bazarından kənarda qalacaqlar”, - deyə dövlət başçısı bildirib.
Əlavə etdi ki, respublika parlamenti daha tez-tez bu mövzuda mübahisələr aparmalı və onlara Baş naziri, xarici işlər naziri və ombudsmanı dəvət etməlidir.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin (XİN) mətbuat katibi Mariya Zaxarova dərhal buna reaksiya verdi - Latviya hakimiyyətini “rusdilli vətəndaşlara qarşı sistemli ayrıseçkiliyi dayandırmağa və rus dilinə rəsmi hüquqi status verməyə” çağırdı.
“Cənab Levitsə cavab vermək istərdim ki, bu, Sovet mirası deyil, Avropa Birliyinin bu günüdür. Latviyanın bu qədər can atdığı demokratiya”, - deyə Zaxarova iddia edib.
Rusiya XİN sözçüsü hesab edir ki, Levits bu açıqlaması ilə “ictimaiyyətin diqqətini beynəlxalq cəmiyyətin iddialarından - onun rəhbərlik etdiyi dövlətin rusdilli vətəndaşlara qarşı sistemli ayrı-seçkilik təmin edən daxili siyasətindən yönəltməyə” qərar verib.
Mövzunu AYNA-ya latviyalı jurnalist (Liepaya şəhəri) Yuris Ekşteins şərh edib:
“Levits təbii ki, bir az idealistdir. Ancaq onun rus dilini Avropa Birliyi dilləri ilə əvəzləməyə çağırması aydın deyil. Latış dili həm də Avropa Birliyinin dillərindən biridir. Məsələn, ingilis dilindən danışırıqsa, bu dilin Latviyada başqa dili əvəzləməsi yaxın gələcəyin işi deyil. Məsələn, Qərbi Avropadan olan mütəxəssislər burada Liepayada yaşayırlar. Əlbəttə ki, ingilis dilində danışırlar və hər zaman onlara bu dildə cavab veriləcək.
Ya da tutalım, mağazalarda bütün malların üzərində latış dilində nə olduğunu izah edən məcburi bir annotasiya olmalıdır. Məsələn, yuyucu vasitələrlə bağlı bir növ xəbərdarlıq ola bilər və ingilis, fransız, alman dillərində olan məlumat kifayət etmir, mütləq latış dilinə tərcüməsi olmalıdır.
Ancaq əsas olan bu deyil. Müşahidələrimə görə, Latviyanın yeni nəsilləri demək olar ki, hər yerdə - işdə, nəqliyyatda, şirkətlərdə, tətildə latış dilində səlist danışırlar. Elə həmin insanların evdə rusca danışması tamamilə mümkündür. Ancaq hamısı öz aralarında latışca danışırlar.
Bir çoxu qarışıq ailələrdə doğulub. Və mənə görə, onlar Mariya Zaxarovanın nədən danışdığını belə, başa düşməyəcəklər. Çünki, buradakı hər kəs rus dilini mükəmməl başa düşür və bu da hər yerdə səslənir və bununla bağlı heç bir problem yoxdur.
Ancaq Prezident Levitsin danışdığı problem mövcuddur. Məsələn, bir hadisəni xatırlayıram: Liepayada bir restorana gələn rusdilli qonaqlar, rus dilində güclü latış aksenti ilə danışdığına görə ofisiantdan rəhbərliyə şikayət etdilər. Şübhəsiz ki, qonaqlar üçün ofisiantın belə danışığı xoşagəlməz idi. Və restoran rəhbərliyi müştərilərin tərəfini tutdu. Ofisiant işdən qovulmasa da, aylıq mükafatdan məhrum edildi.
Digər tərəfdən, bir biznesdə müştəri sizin məkanı narazı halda tərk edərsə, bu, pisdir. Bu səbəbdən iş üçün müraciət edərkən həmişə rus dilində danışan namizədlərə üstünlük veriləcək. Eyni zamanda, Latviyada belə bir tələbin heç bir hüquqi əsası yoxdur. Yəni istənilən sahədə işçinin rus dilini bilməmək hüququ var”.