Latviyalı analitik: “Moskva öz xalqını daha yüksək yaşayış səviyyəsinə çatdırmaq əvəzinə, imperiyanı bərpa etmək üçün intiqam almağa başladı”
Rusiya-Ukrayna qarşıdurması və nəticədə Bayden ilə Putin arasındakı danışıqlardan sonra Rusiya qoşunlarının Ukrayna sərhədlərindən çıxarılması çox mətləbləri, həmçinin bunun həm Qərb, həm də Rusiya üçün nəticələri olduğunu göstərdi. Əslində, Rusiya rəhbərliyi Qərbi öz qoşunları ilə qorxutmağı bacardı. Bəlkə də və çox güman ki, Putin bir həftə ərzində Kiyevə ordu göndərmək üçün kifayət qədər əsgər topladığı zaman blef edirdi. Ancaq bu vəziyyətdə ABŞ özünün hərbi əməliyyatlara tamamilə hazır olmadığını göstərdi.
AYNA mövzu ətrafında latviyalı politoloq Aleks Qriqoriyevs ilə həmsöhbət olub.
- Rusiya ilə Ukrayna arasındakı son kəskinləşməni necə qiymətləndirirsiniz? Rusiya qoşunlarını geri çəkir, amma ümumi nəticələr nədir?
- Bütün bu vəziyyət bölgədəki bir çox prosesi müəyyənləşdirən və dünyadakı hadisələrə təsir göstərən bir fenomenlə əlaqələndirilir. Bu fenomen Rusiyanın bölgədəki və dünyadakı təcavüzkar siyasətidir. Bu təcavüz Rusiya rəhbərliyinin hadisələri və müasir tarixin mahiyyətini anlamamasından irəli gəlir. Dərhal deyək ki, bu anlayış on doqquzuncu əsrə xas olan geosiyasətlə bağlı köhnəlmiş fikirlərə əsaslanır. Rusiya Prezidenti bu fikirləri həm dəfələrlə xalq qarşısında çıxışlarında, həm də dünya liderləri ilə söhbətlərində səsləndirib.
Onların mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Rusiya “soyuq müharibə”də məğlub oldu və bu məğlubiyyətin nəticəsi Sovet İttifaqının (Rusiya İmperiyası) dağılması oldu - Putinin fikrincə, bu, iyirminci əsrin əsas geosiyasi fəlakəti idi. Rusiya rəhbərliyi özünə Rusiyanı təchiz etmək və vətəndaşları üçün yüksək bir yaşayış səviyyəsinə çatdırmaq vəzifəsi qoymaq əvəzinə, imperiyanı bərpa etmək üçün intiqam almağa başladı. Demək lazımdır ki, göründüyü kimi, seçicilər intiqam siyasətini böyük ölçüdə dəstəklədilər, sözdə Krım konsensusundan, Ukrayna Krımının ilhaqından sonra Putinin populyarlığı artdı.
Əsas vasitə gizli təxribat əməliyyatları, yalnız bəzən açıq düşmənçiliyə çevrilən diversiyalardır. Bu cür gizli təxribat əməliyyatları Rusiyanın bütün qonşu ölkələrinə qarşı gedir. Ancaq revanşist siyasətinin əsas məqsədi Ukrayna idi.
- Niyə postsovet məkanının digər ölkələri yox, məhz Ukrayna? Və Kreml revanş edə bilərmi?
- Ukrayna olmadan Rusiyanın bir super güc, qlobal bir imperiya statusu iddiaları mümkün deyil. Polşa mənşəli amerikalı strateq Zbiqnev Bjezinski bu barədə çox məntiqli izahlar verib. Rusiyanın Ukraynaya qarşı siyasəti bəzən çox açıq təcavüzə keçən davamlı xüsusi əməliyyat zənciri ilə xarakterizə olunur. Bu siyasətin məqsədi Ukraynanın müstəqil bir dövlət olaraq aradan qaldırılması və ruslaşdırılması yolu ilə Ukrayna millətinin ortadan qaldırılması, yəni Rusiya İmperiyası və SSRİ-nin tamamlamadıqlarının tamamlanmasıdır.
Putin KQB-dəndir, ona görə də xüsusi əməliyyatlar və şantaj, təzyiq və başqa Münhen və ya Yalta razılaşmasına nail olmaq cəhdləri olacağını gözləyirəm. Ancaq indi hadisələrin göstərdiyi kimi, Putin müharibəyə getmədi. Göründüyü kimi, Baydenlə danışdıqdan sonra ABŞ-ın hansı əks-tədbir sanksiyalarını tətbiq edə biləcəyini başa düşdü. Ancaq bu, Putinin və ümumiyyətlə, Kremlin Ukraynaya qarşı strategiyasını dəyişdirəcəyi anlamına gəlmir.