İkinci Qarabağ müharibəsi veteranının Kiyevdə həbsinin və vəkilinə təzyiqlərin arxasında kimlər və hansı məqsədlər dayanır?
Son zamanlar sosial şəbəkələrin və yerli medianın Azərbaycan seqmentində İspaniya vətəndaşına hücumda ittiham olunan 44 günlük Vətən müharibəsi veteranı Misir Qasımlının ötən il Ukraynada saxlanması ilə bağlı söhbətlər səngimir. Qasımlının özünün də artıq Azərbaycan mətbuatına verdiyi məlumata görə, o, uzun illər Rusiyada yaşayıb və 44 günlük müharibə başlayanda Azərbaycana gəlib və könüllü olaraq cəbhəyə gedib.
Müharibədən sonra işə düzəlmək üçün Ukraynaya gedib. 8 iyun 2021-ci ildə o, dostu ilə Kiyev restoranlarından birində ad gününü qeyd edib. İspaniya vətəndaşı bir-birini tanımaq məqsədi ilə onların yanına oturub. Söhbət zamanı məlum olub ki, bu şəxsin anası erməni, atası isə ərəbdir.
Əcnəbi, hətta, Misir Qasımlının hesabını restoranda ödəyib. Sonradan başqa yerə getməyə qərar veriblər. Maşında gedərkən əcnəbi Qasımlıya narkotik satmağı təklif edib və nəticədə mübahisə yaranıb. Nəticədə Qasımlı əcnəbini avtomobildən qovub.
M.Qasımlının vəkili Valeri Dobranitsa AYNA-ya müsahibəsində məhkəmə prosesinin necə getdiyi barədə danışıb.
- Necə oldu ki, Misir Qasımlının vəkili olmaq qərarına gəldiniz?
- 2021-ci ilin payızında Misir Qasımlının bacısı mənimlə əlaqə saxladı. O, qardaşının başına gələnləri danışdı. Bir neçə vəkil təzyiq altında olduğu üçün Misiri müdafiə etməkdən imtina edirdilər. Məndən bu işi götürməyi, materialları öyrənməyi xahiş etdilər.
- Misir Qasımlı konkret olaraq nədə ittiham olunur?
- 2021-ci il iyunun 9-da Azərbaycan vətəndaşları Misir Qasımlı və Sübhan Quliyev Kiyev şəhərində qanunsuz azadlıqdan məhrum etmə, soyğunçuluq və qanunsuz silah-sursatla işləmə kimi cinayətlərdə şübhəli bilinərək saxlanılıblar. Onlar 2021-ci il iyunun 8-i axşam Sübhanın ad gününü restoranda qeyd etmək qərarına gəlirlər. Ertəsi gün onlar polis tərəfindən saxlanılıb. Həmin axşam onlar özünü zərərçəkmiş kimi təqdim edən bir şəxslə qarşılaşıblar. İyunun 9-da o, polisə ərizə yazaraq Misir və Sübhanı cinayətlərdə ittiham edib.
Onların həbsi zamanı qanunsuz nəsə törətdikləri aşkarlanmayıb. Aparılan ekspertizalar ittihamın heç bir maddəsini təsdiq etməyib. Maraqlıdır ki, Misir saxlanılan zaman artıq polis idarəsində onun Azərbaycan ordusunun formasında çap olunmuş fotoşəkili var idi.
İstintaq artıq başa çatanda prosesə daxil oldum. Tam əminliklə deyə bilərəm ki, prokurorda yuxarıda qeyd olunan cinayətlərin törədilməsində məhbusların təqsirini və əli olduğunu göstərən heç bir sübut yox idi və indi də yoxdur. İttihamlar prokurorun uydurmalarına əsaslanır, faktlarla təsdiqlənmir və məhkəmə də bu vəziyyəti anlayaraq, işə hüquqi baxımdan baxmaq əvəzinə, müdafiə etdiyim şəxslərə qarşı qərəzli mövqe nümayiş etdirir. Bu il ərzində Misir və Sübhanın cinayət işinə baxılması üçün bir dənə də olsun məhkəmə iclası təyin olunmayıb.
İş dayanır, “zərərçəkən” Ukraynada deyil, məhkəmə iclaslarına yalnız vəkili gəlir. İki aydan bir məhkəmə iclası keçirilir ki, Misir və Sübhanın həbs müddəti uzadılsın. Həbs müddətini uzadırlar, amma cinayət işinə məhkəmədə baxılmır. Və məhkəmə prosesi bir daha pozmasa, sentyabrın 8-də Misir və Sübhanın işi üzrə bu il ilk məhkəmə iclası olacaq.
Bu vəziyyət nonsensdir. Saxlanılan şəxslərin hüquqlarının kobud şəkildə pozulması faktları var. Mən dəfələrlə Azərbaycan səfirliyinə, Azərbaycan diasporuna, jurnalistlərə və ictimaiyyətə müraciət etmişəm. Bütün pozuntu faktlarını onların diqqətinə çatdırmışam. Bu işə çox qəribə baxırlar. Məhkəmə özü prosesi gecikdirir, baxmayaraq ki, praktikada bunu adətən vəkillər edir. Prokuror yalnız sözlə ittiham edir, konkret sübut təqdim etmir. İttiham tərəfinin materiallarında bir dənə də birbaşa sübut yoxdur.
- Bu hərəkətlərdən şikayət etmisinizmi?
- Hazırda müraciət edə biləcəyim yeganə instansiya Apellyasiya Məhkəməsidir. Hər dəfə Apellyasiya Məhkəməsinə müraciət edəndə pozuntularla bağlı vəziyyəti ətraflı izah edirəm. Demişəm ki, hakim vəkilin, tərcüməçinin və müvəkkillərimin iştirakı olmadan iclas keçirir. Eyni zamanda, hakim həmişə “zərərçəkmiş”in vəkilini vaxtında çağırır, prokurorla birlikdə Misir və Sübhanın həbsini uzadırlar.
Amma Apellyasiya Məhkəməsi mənim topladığım faktları alandan sonra qəribə davranmağa başlayır. Apellyasiya Məhkəməsinin qanunla nəzərdə tutulmuş 60 gün ərzində şikayətə baxmağa vaxtı yoxdur. Hətta işin materiallarını onlara gətirmək üçün rayon məhkəməsinə də gedirəm, halbuki bunu apellyasiya məhkəməsi etməlidir. Və rayon məhkəməsindən çıxan kimi apellyasiya məhkəməsinin katibi mənə zəng edib deyir ki, hakim məzuniyyətə getdiyi üçün iclas təxirə salınıb. Bu halda materiallar baxılmaq üçün başqa hakimə verilmir. Məzuniyyətdən qayıtdıqdan sonra Azərbaycan səfirliyinin və Azərbaycan diasporunun nümayəndələri, ictimai fəallar görüşə gəlsələr də, onları bir neçə saat dəhlizdə saxlayırlar. Sonra hava hücumu sirenaları işə salınır və iclas başlamadan təxirə salınır. Növbəti dəfə gəlirik, məlum olur ki, müvəkkillərimi istintaq təcridxanasından məhkəməyə gətirməyiblər. Fasilə veririk, müştərilərimi məhkəməyə gətirirlər, amma məlum olur ki, rayon məhkəməsindən videoçəkiliş yoxdur, çünki verilən disklər boş idi. Hər dəfə müraciətə baxılmasını gecikdirmək üçün səbəb tapırlar.
Hətta Azərbaycan diasporu mənim müştərilərimi öz məsuliyyətləri altında zaminə götürmək məsələsini qaldıranda rədd edilir. Bunu tək mənə və müştərilərimə deyil, həm də Azərbaycan diasporuna və Azərbaycan səfirliyinə qarşı qərəzli münasibət hesab etmək olar. Bir daha təkrar edirəm, burada qərəz dərhal görünür, məhkəmə bilərəkdən uzadılır, bu da müştərilərimin psixoloji durumuna təsir edir.
- Müvəkkillərinizə qarşı konkret sübutlar varmı?
- İşim cinayət işinin materialları ilə tanış olmaqdan başladı. Bu, mənə indi əminliklə deməyə imkan verir ki, prokurorun Misir və ya Sübhanın ittiham edildikləri cinayətləri törətdiyini göstərən heç bir sübutu yoxdur. Bundan əlavə, işdə çoxlu uyğunsuzluqlar var. Prokuror iddia edir ki, işdə tapançadan istifadə görünür. Bu tapança müştərilərimin həbsi zamanı deyil, onların kirayədə qaldıqları mənzilə baxış zamanı götürülüb.
Lakin müştərilərim bu mənzildə tək yaşamırdılar. Sonradan ekspertiza keçirdilər və bu da müştərilərimin bu tapançadan istifadə etməsini təsdiq etmədi. Üzərində müştərilərimin heç bir barmaq izi, DNK-dən əsər-əlamət yox idi. “Qurban” polis şöbəsinə bıçaqla deşilmiş və guya öz qanı olan cins şalvar gətirib. Misirin istifadə etdiyi avtomobilə baxış keçirən polis bıçaq götürüb. Ekspertiza zamanı məlum olub ki, bıçaqda təqsirləndirilən şəxsin DNK-sı və qurbanın qanının izləri yoxdur. Yəni ittiham tərəfinin bu bıçağın nə Misirə, nə də Sübhana məxsus olduğunu sübut etməyə əsası yoxdur.
“Qurban” bahalı “Rolex” saatını itirdiyini də qeyd edir. Fotomütəxəssislər saatın dəyərini 11500 dollar olaraq təyin ediblər. Gömrük xidmətinə sorğu verəndə cavab verdilər ki, zərərçəkmiş Ukraynaya gələrkən heç bir “Rolex” saatı bəyan etməyib. Yerli qanunvericiliyə görə, əgər əşyanın qiyməti 10 min dollardan artıqdırsa və o, Ukraynaya aparılırsa, o zaman mütləq bəyan edilməlidir.
Misir və Sübhanın həbsi zamanı, həmçinin, kirayədə qaldıqları mənzilə və maşına baxış zamanı “Rolex” saatları tapılmayıb. Bu saat onlar “cinayət” törətdikdən bir neçə saat sonra, nədənsə, müəmmalı şəkildə yoxa çıxıb. Müstəntiqlər “Rolex” saatlarının varlığını ancaq “qurban”ın sözündən bilirlər.
Həmin gün müştərilərimin və guya onların “qurban”ının olduğu restoranın kameralarından videoçəkilişləri əldə edə bildim. Amma bu videolar ilk olaraq polisdə olduğu üçün videolar məhkəməyə kəsilərək gəlib. Yəni məhkəmə həmin axşam baş verən hadisənin tam mənzərəsini görə bilmir ki, bu da hamımıza həqiqətən nə baş verdiyi barədə aydın təsəvvür yarada və müvafiq olaraq suallarımıza cavab ala bilər.
İşdə müdafiə etdiyim şəxslərin günahını təsdiq edən heç bir şahid və ya başqa sübut yoxdur. Əslində, istintaq yalnız “zərərçəkmiş”in sözü ilə aparılıb. O, nədənsə Misir və Sübhanı fotoşəkillərdən tanıyıb, istintaq hərəkətlərində iştirak etmir, məhkəməyə getmir. Misirlə Sübhanı müdafiə etməyə başladığım andan “qurban”ı heç vaxt məhkəmədə görməmişəm.
- Yuxarıda qeyd etdiniz ki, bu işdə keçmiş vəkillərə təzyiqlər olub. Misir Qasımlı və Sübhan Quliyevi müdafiə etdiyinizə görə sizə təzyiq varmı?
- Polis Misirlə Sübhanın yeni vəkili olduğumu bilən kimi mənə də təzyiqlər başladı. Polislər mənə “sizin başqa bir işiniz yoxdur?”, "niyə əhəmiyyət verirsən?" deyə söhbətlərlə yaxınlaşmağa başladılar. Bu da alınmadı və naməlum şəxslər mənə yaxınlaşmağa başladılar, onlar başadüşülən şəkildə izah etməyə çalışdılar ki, bu işi tərk etməyim daha yaxşıdır, əks halda mənim üçün pis nəticələr olacaq. Mən hüquqşünas kimi fəaliyyət göstərdiyim müddətdə Ukraynanın keçmiş Prezidentinin, onun Baş Prokurorluqdakı və digər dövlət orqanlarındakı korrupsioner məmurlarının təzyiqlərini çox görmüşəm və yaşamışam. Geri çəkilməyəcəyim məlum olanda müvəkkillərimin həbsini uzatmaqla məhkəməni dondurdular.
Misirin sözlərinə görə, bu cür qərəzli münasibət onun saxlanıldığı ilk vaxtdan davam edir. Onu saxlayıb rayon polis idarəsinə aparanda da dediyim kimi, orada Azərbaycan ordusunun formasında çap olunmuş hazır fotoşəkili var idi. Bildiyiniz kimi, Misir könüllü kimi yazılaraq Azərbaycan torpaqlarının işğaldan azad edilməsində iştirak edib. Sonra “qurban”ın tərəfinə Ukraynanın erməni diasporunun vəkilləri gəlməyə başladı. Misirin yaxınları “zərərçəkmiş”in vəkillərinin istintaqın gedişinə təsir etdiyini təsdiqləyiblər.
Prokuror mənim müdafiə etdiyim şəxslərə qarşı sübut toplaya bilmədi, çünki onlar ümumiyyətlə, yoxdur. Hətta prosesdə prokuror belə fikir bildirdi ki, Misir azadlığa buraxılmamalıdır, çünki müdafiə etdiyim şəxsin arxasında hərbi təcrübəsi var və cəmiyyət üçün təhlükə yarada bilər. Bu iş artıq mənim şahidliyimlə olub.
Prokuror başa düşürdü ki, mən bu işdə sona qədər olacam və o, ittihamlarında daha konkret olmalı idi. Və onun müdafiə etdiyim şəxslərin, eləcə də şahidlərin təqsirinə dair heç bir sübutu olmadığından prokuror və məhkəmə prosesi uzatmağa başladı. Bu ilin 8 ayı ərzində Misir və Sübhanın işi üzrə bir dəfə də olsun məhkəmə iclası keçirilməyib. Məhkəmə iclasları onların işinə baxmaq üçün yox, yalnız həbs müddətinin uzadılması üçün keçirilib. Yəni, müdafiə etdiyim şəxslər səkkiz aydır ki, istintaq təcridxanasındadırlar, nə zaminə, nə də ev dustaqlığına buraxılırlar.
Konkret sübutların olmaması artıq hakimə müvəkkillərimin azadlığı ilə bağlı həbs-qətimkan tədbirini daha yüngül formaya dəyişmək hüququ verir. Amma konkret olaraq bu işdə məhkəmə istintaq təcridxanasında qalma müddətini ikinci ildir ki, uzadıb. Hətta Azərbaycan diasporunun rəhbəri Hikmət Cavadov Misir və Sübhanın zaminə buraxılması ilə bağlı vəsatət qaldırsa da, məhkəmə onu da rədd edib. Bu cür qanunsuzluq Ukraynanın məhkəmə sistemində absurddur. Bütün bu faktlar hakimin qərəzliliyinə işarə edir və onun kiminsə sifarişini yerinə yetirdiyini göstərir.
Mən dəfələrlə bu qanun pozuntuları barədə danışmışam və ictimaiyyəti işə qoşulmağa və məhkəmənin təzyiq və qərəzsiz qanuni qərarlar qəbul etməsinin qarşısını almağa kömək etməyə çağırmışam. Məhkəmənin nəhayət müştərilərimin təqsirli və ya təqsirsizliyi məsələsini həll etməsi üçün. Müvəkkillərimi istintaq təcridxanasından çıxarıb, “günahsız olmalarına kömək edin” deyə qışqırmırıq. Biz istəyirik ki, onların işinə məhkəmədə obyektiv baxılsın, əgər varsa, prokuror onların günahını sübuta yetirsin. Amma bir ildən artıqdır ki, prokuror onların günahını sübut edə bilmirsə, bir dənə də olsun sübut təqdim edə bilmirsə, deməli, bu, mənim müvəkkillərimin qanunsuz həbs olunmasından xəbər verir.
Onların işinə baxılacaq məhkəmə prosesinin başlamamasını demirəm, amma, hətta polis heç bir istintaq eksperimenti və qarşıdurma aparmayıb. “Qurban” Misir və Sübhanı ancaq fotoşəkillərdən tanıyıb. Misir mənə dedi ki, “qurban”la restoranda rastlaşanda, o, müştərimə onun kim olduğunu bildiyini demişdi.
Əvvəlcə cinayət işinə Kiyevin Şevçenski rayon məhkəməsində baxılıb, sonra Kiyev vilayətinin Obuxovski rayon məhkəməsinə verilib. Prosesə sonradan ordu sıralarına qatılan hakim Oleksandr Tixanski rəhbərlik edirdi. İş bu qanunsuzluğu bir ilə yaxın uzadan hakim Oleksandr Zinçenkoya verildi və indi hakim Tixanskinin özü payızda qayıtmalıdır...
Təəssüflər olsun ki, Ukraynanın məhkəmə sistemində hakim və prokuror işləyən dövlətçiliyimizin düşmənləri çoxdur. Bunlar Ukrayna xalqı deyil, biz bununla mübarizə aparırıq və ölkəni satqınlardan və korrupsioner məmurlardan təmizləmək üçün mübarizəmizi davam etdirəcəyik. Onların yeri idarələrdə deyil, həbsxanalardadır.
Əgər bu işdə hər şey ədalətli və qanuna uyğundursa, o zaman əvvəlki vəkillərə niyə təzyiq edirdilər?! Niyə mənə təzyiq edirlər? İstər-istəməz sual yaranır: bundan kimə xeyir gəlir? Azərbaycandan olan sadə oğlanlar Kiyevdə saxlanılır və onlardan birinin İkinci Qarabağ müharibəsi veteranı olduğu üzə çıxır. Ukraynada da oxşar vəziyyətə artıq rast gəlinib. Ukraynalıların qondarma ittihamlarla uzun müddətə həbs olunması və ya Rusiya tərəfinə təhvil verilməsi üçün bizim əsgərlərimiz artıq rusların şikayəti ilə Avropada saxlanılıb. Bu alçaqlıq Ukrayna və Azərbaycanın düşmənlərindən - Rusiya və Ermənistandan gəlir.
Hesab edirəm ki, Azərbaycan səfirliyi və Azərbaycan diasporu müştərilərim Misir və Sübhana qarşı irəli sürülən ittihamların ağılsız olduğuna və bunun arxasında ölkənizin düşmənlərinin dayanmasına artıq şübhə etmir.
- Misir Qasımlı və Sübhan Quliyevin həbsinin erməni diasporu tərəfindən sifariş edildiyinə dair konkret sübutunuz varmı?
- Deyə bilərəm ki, “qurban” Ukrayna vətəndaşı deyil. O, hətta məhkəmə zalında da görünmür. Onun vəkili bildirir ki, müştəri Ukraynada deyil. Bütün bunlar məni təəccübləndirir və hiddətləndirir.
Mən sizə bir fakt deyim. Bu fotoya diqqət yetirin.
Bu, Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi Vera Vladimirovna Kovalskayadır. Görünüşdə o, slavyan kimi görünmür, baxmayaraq ki, onun adı tam slavyan mənşəli olduğundan xəbər verir. İclas zamanı bu hakim gözləmirdi ki, Misir rus dilini mükəmməl bilir və istintaq zamanı və ondan sonra prokurorun etdiyi qanunsuzluqlar haqqında, ona qarşı törədilmiş bütün qanun pozuntuları barədə tərcüməçi olmadan danışa bilər. Yaşı SSRİ-nin mövcud olduğu dövrdə böyüdüyünü və buna uyğun olaraq rus dilini bildiyi məlum olan bu hakim Misirə onunla bu dildə danışmağı qadağan edib. Hakim Misirə rus dilini başa düşmədiyi üçün tərcüməçi vasitəsilə əlaqə saxlamağı tapşırdı. Vera Vladimirovna Kovalskaya adlı qadının birdən rus dilini bilmədiyini bəyan etdiyi bir vəziyyəti təsəvvür edə bilərsinizmi?!
Məhkəmə zalında olan Azərbaycan səfirliyinin və Azərbaycan diasporunun nümayəndələri mənə dedilər ki, bu hakimin üz cizgiləri ermənilərə bənzəyir. Onun qərəzli mövqeyi onları təəccübləndirib. Yeri gəlmişkən, bu hakim fasilədə köməkçisi ilə rusca danışırdı.
Məhkəmənin divarları arxasında belə qanunsuzluqlar gedir. Hesab edirəm ki, Azərbaycan səfirliyinin və Azərbaycan diasporunun nümayəndələri artıq şəxsən özləri əmin olublar ki, həmyerliləri Misir və Sübhan sifarişlə saxlanılıb.