Ananızın südü sizə haram olar, onlara qıymayın
Yəni ölkədə sağlamlıq məsələləri nə qədər gözardı edilib ki, bu gün nəticədə ana südünün körpələrə qaytarılması üçün kampaniya belə, başladılıb. İlin-günün bu vaxtında, dünya təbiətə, təbii məhsullara qayıdış mərhələsində olduğu bir müddətdə, Azərbaycanda süniliyə meyl, sövq artıb.
Pediatr Aytən İsmayılzadənin başlatdığı bu kampaniyada, hətta ölkə rəhbərliyinə müraciət də var. Süni qidaların alış-verişi baş alıb gedir, doğum evlərində, nəzarətsiz bazarda göstəriş oldu-olmadı, körpələr ana südünə həsrət qoyulur... Bəli, qəsdlə yaradılan HƏSRƏT. Faciə -güdülən şəxsi maraqlar, insan həyatının heçə sayılması, süni körpə qidaları üzərindəki monopoliya, həkimlərin səriştəsizliyi, bivecliyi, valideynlərin hər “tövsiyə” ilə kor-koranə razılaşması, qəsdlə maarifləndirmə işlərinin aparılmamasıdır.
Məsələnin başqa tərəfləri də gənc anaların xarici görünüşünə düşkünlüyü, guya süd verməklə görkəmini korlayacaqmış kimi cılız düşüncələrin mövsud olmasıdır. Soruşursan ki, “süd verirsiz”, həmin anda qadının ardı-arası kəsilməyən bəhanələri gəlir. Bu pisliyi həm özünə, həm körpəsinə edən anaların sayını artıran cəmiyyət hara gedir? Tarixən qadınların ana südü hesabına övladına bəri başdan sağlamlıq qarantı olduğunu bilən yoxdur. Ölkədə süd verməyən anaların saysız dərdləri isə göz qabağındadır. Dünya oniliklərdir, ana südü bankları belə, formalaşdırır ki, təbii südsüz körpə qalmasın, bizdə həkimə bankdan söhbət açanda bank kreditlərindən şikayətlənir.
Bölgələrimizdən birində işləyən pediatr Lalə E.Nəzərovanı paytaxtdan baş götürüb getməyə həmin bu səbəblər vadar edib. Pediatr xanım söhbətimiz zamanı deyir ki, xüsusən Bakının özəl xəstəxanalarında körpə qənimi kəsilən “canavarlar” var, fəaliyyəti müddətincə daim mübahisələr içində olub. Körpələrə yersiz dərman təyinatları, ana və körpələrə vurulan zərbələr.
Lalə həkimin dediklərindən: “Hardan başlayır bu? Bəzi hamilələrin göstəriş olmadığı halda körpəsi qeysəriyyə yolu ilə dünyaya gəlir. Sözsüz, burada qadınların istəyi də böyük rol oynayır. Hətta məsləhət verdiyim xanımlardan “pulum var, etdirirəm də” cavabını da alıram. Öz sağlamlıq hüquqlarını bilməyən və bilmək istəməyən birilərinə nə etmək olar axı?! Halbuki qeysəriyyə əməliyyatından (təmsil etdiyim xəstəxanada son 3 ayda 611 təbii doğuş və 137 qeysəriyyə olub, əlbəttə ki, çox halda qeysəriyyə sayı gizlədilir) sonra analarda yaranan psixozlar, depressiv hallar, fiziki ağrılar, ağırlıq qaldırmaq qadağası səbəbi ananı körpədən uzaqlaşdırır. Körpə anadan uzaq qalır deyə, körpələrin süni qidaya keçməsinə başlanılır. Bu, əslində bəzi tibbi personala göydən düşmə fürsət olur. Az sonra bəzi anların körpəyə yaxınlaşma, süd vermə cəhdləri boşa gedir. Çünki körpələrdə çənə əzələsi işlək olmur, əmmək refleksi formalaşmır. Ana sudü ana ilə körpənin arasında ilkin görüş, bağ yaradır. Amma körpənin ana ilə ilk təması olmadığından, bu, sonrakı davranışlara da təsir edir. Körpələrə ana südü verilmədikdə, körplərdə ilk 3-6 ay ərzində dərmanlarla müalicənin də effekti olmur, uşaqlarda narahatçılıq, yuxu pozğunluğu yaranır. Bu da yenə ana sağlamlığına təsir edən amildir. Guya, ana südündə hansısa infeksiyalar tapırlar, bu səbəbdən körpəyə süni qida təyin edirlər. Yalandır! Nəticədə anada laktasiya pozulur, döşündə mastitlər olur. Saysız pasiyentlər bu problemlə yaxınlaşır, ana südünə qənim kəsilənlərin ucbatından saysız sağlamlıq problemləri ortaya çıxır. Arzuolunan və arzuolunmayan hamiləlik, doğuş, körpə və ana sağlamlığı bu günün ən ciddi məsələləri olmalıdır. Uşaqların istənilərək dünyaya gətirilməsi çox vacibdir. Müvafiq qanun olsa, qeysəriyyə ilə bağlı əməliyyatlara da nəzarət olar”.
Raminə Eyvazqızı