“Ermənilər və azərbaycanlılar dövlət səviyyəsində birgə işləyirlər - bu, davamlı sülhün təminatı deyilmi?”
Erməni ictimai xadim, ictimai fəal İşxan Verdyan AYNA-ya müsahibəsindən ölkəsindəki daxili ictimai-siyasi proseslər və Azərbaycanla sülh prosesi barədə danışıb.
- Mayın 24-də delimitasiya işləri nəticəsində Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun 4 kəndinin (6,5 km2) Azərbaycana qaytarılmasını təmin edən 12,7 km uzunluğunda sərhəd xətti müəyyən edilib: Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrimli və Qızılhacılı. Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhədin delimitasiyasının bu mərhələsini necə qiymətləndirirsiniz?
- Əgər Ermənistanda müxalifətin daxili qaynaşmasına diqqət yetirməsəniz, o zaman deyə bilərik ki, dövlət sərhədinin bu hissəsinin müəyyənləşdirilməsi problemsiz getdi. Bu, ilk növbədə, bizə onu göstərir ki, hər iki ölkənin hökumət strukturları bir-biri ilə işləməyi və birgə müsbət nəticə əldə etməyi öyrənib.
Bu faktı şişirtmək çətindir, çünki sülh yolu ilə nizamlanma prosesində, təbii ki, bizi dövlət orqanlarının digər birgə tədbirləri də gözləyir və əldə olunan müsbət təcrübə, şübhəsiz ki, onların gələcək fəaliyyətinə təsir göstərəcək. Ermənilər və azərbaycanlılar dövlət səviyyəsində birgə işləyirlər - bu, davamlı sülhün təminatı deyilmi?
Kəndlərin Azərbaycana verilməsi prosesi açıq şəkildə göstərdi ki, biz mürəkkəb problemləri həll etməyə qadirik, üstəlik, bu, bütün sərhəd boyu ən problemli sahə idi. Əgər strukturlarımız belə çətin məsələni bu qədər səmərəli həll edə bilibsə, deməli, hər şey əvvəlki qaydada getməlidir. Həqiqətən ümid edirəm ki, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi üzrə işlər sürətlənəcək, xüsusən də bu yolda sadəcə olaraq başqa əhəmiyyətli maneələr qalmadığından.
- Ermənistanda “Vətən naminə Tavuş” hərəkatının başlatdığı etirazlar səngimir. Bu etirazları necə qiymətləndirirsiniz? Burada erməni kilsəsinin və Qarabağ klanının rolu nədir?
- Etirazlar böyük sözdür. Etirazlar ictimai etiraz tələbi olduqda yaranır. Bu gün Ermənistanda vətəndaşlar Baş nazir Nikol Paşinyanın nə etdiyini çox gözəl anlayır və onun səylərini dəstəkləyirlər. Bunu etiraz aksiyalarına gedən, daha doğrusu, getməyənlərin sayında da aydın görmək olar.
Beləliklə, bütün etirazlar proqnozlaşdırıla bilər ki, bir neçə narahat fanatik başqalarının həyatına müdaxilə etdiyi zaman küçə xuliqanlığına çevrildi. Xuliqanlara isə quldurlar rəhbərlik edir - məqsədi erməni dövlətçiliyini məhv etmək olan həmin bədnam “Qarabağ klanı”. İlk baxışdan keçmiş qoca prezidentlərin 70 yaşı yaxınlaşır, artıq onların təqaüdə çıxması və xalqdan oğurladıqları milyardlardan həzz almasının vaxtı çatıb. Amma yox, üzr istəyirəm, onlar Nikol Paşinyanın istefasına nail olmaq üçün bir yerlərini cırılar. O yerlərini cıracaqlar, amma buna nail olmayacaqlar.
Ermənistan xalqı quldurların və qatillərin hakimiyyətə qayıtmasına dözməyəcək. EAK-ın (Erməni Apostol Kilsəsi) ən yüksək kilsə xadimləri isə bu hekayədə sadəcə fasad rolunu oynayırlar, bu, sadəcə, Ermənistanın əsl düşmənlərinin üzlərinin gizləndiyi maskadır. “Qarabağ klanı” özü heç nəyi dəyişdirə bilmədiyi üçün kömək üçün kilsəyə müraciət edib. Kilsə də bunu edə bilməyəcək, çünki onun fəalları da özlərini çoxdan gözdən salıb, xalqa əsl mahiyyətlərini göstəriblər.
- Ermənistan hakimiyyəti erməni kilsəsinin dövlətə vergi ödəməli olması barədə danışmağa başladı. Sizcə, indiki şəraitdə bu nə dərəcədə realdır?
- Mən Ermənistan hakimiyyətinin bəyanatlarını çox real niyyət bəyannaməsi kimi qiymətləndirirəm. Bu, cəfəngiyat görünə bilər, lakin Ermənistandakı kilsənin fəaliyyəti qanunla tənzimlənmə çərçivəsindən kənardadır. Bu gün Ermənistandakı kilsə boz zonadır, onu başa düşmək mümkün deyil və konstitusiya səviyyəsində araşdırmaq qadağandır.
Mən ölkədə hamının qanun qarşısında bərabər olmasının tərəfdarıyam. Əminəm ki, nə kilsə, nə də başqa təşkilatlar ölkənin qanunvericilik çərçivəsindən kənara çıxmalıdır. Bu tələb təmin edilməlidir. Xoşbəxtlikdən Nikol Paşinyan artıq Konstitusiyanın dəyişdirilməsi planlarına eyham vurub və bu, EAK-a təsir edən maddələrə yenidən baxılması üçün yaxşı səbəb olacaq. Və təbii ki, Ermənistan Respublikası ərazisində istənilən sahibkarlıq fəaliyyəti vergiyə cəlb olunmalıdır və iş adamının üzərində kilsənin olması bu məsələdə rol oynamamalıdır.
- Baş nazir Nikol Paşinyan Rusiya əleyhinə, Kremli qıcıqlandıran bəyanatlar verməkdə davam edir. Amma Qərb Ermənistanı dəstəkləməyə tələsmir. Ermənistan hakimiyyəti bu vəziyyətdə nəyə ümid edir?
- Baş nazir Nikol Paşinyan dəfələrlə bildirib ki, o, ilk növbədə Ermənistanı regiona inteqrasiya etməyə hazırlaşır. Düşünürəm ki, qonşularla münasibətləri normallaşdırmaq onun bir nömrəli prioritetidir və o, Ermənistanın gələcək rifahını regional əməkdaşlıqda görür. Və bu baxımdan onun yalnız iki ümidi ola bilər - Azərbaycan və Türkiyə.