Çinlə hərbi və geosiyasi əlaqələrin Azərbaycan üçün hansı faydaları var?
Azərbaycanın müdafiə naziri Zakir Həsənov 10-cu Pekin Syanşan Forumunda iştirak etmək üçün Çinə işgüzar səfərə gedib. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, səfər çərçivəsində müdafiə nazirinin Çinin hərbi rəhbərliyi ilə görüşü, həmçinin bu ölkənin hərbi sənaye kompleksində fəaliyyət göstərən bir sıra şirkətlərə səfəri nəzərdə tutulub.
Qarşıdakı görüşlərdə hərbi, hərbi-texniki və digər sahələrdə ikitərəfli əməkdaşlığın inkişaf perspektivlərinin, eləcə də qarşılıqlı maraq doğuran bir sıra digər məsələlərin müzakirəsi planlaşdırılır.
Artıq Z.Həsənov Çin Xalq Respublikası Mərkəzi Hərbi Şurasının sədr müavini general-polkovnik Can Yuxia ilə görüşüb.
Burada ən maraqlısı mesajın hərbi və hərbi-texniki sahədə ikitərəfli əməkdaşlığın inkişaf perspektivlərindən bəhs edən hissəsidir. Maraqlıdır, burada nə nəzərdə tutula bilər? Çində hərbi-texniki sahədə Azərbaycan ordusuna lazım ola biləcək çoxlu silahlar varmı? Nə qədər müasirdirlər? Onlar Qərb ölkələrinin, Türkiyənin, İsrailin hərbi sənaye komplekslərinin modellərindən geri qalmırmı?
Tanınmış hərbi ekspert, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin informasiya-analitik idarəsinin keçmiş əməkdaşı Azad İsazadə mövzuya dair AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, indi dünyada kifayət qədər qeyri-adi vəziyyət yaranıb: “Bu hadisəni təhlil edərkən hərbi və müdafiə aspektlərini geosiyasətdən ayırmaq lazımdır. Birincisi, Çinin hərbi-sənaye kompleksinin əsas məhsulları sovet hərbi istehsalının inkişaf etdirilmiş modellərinə əsaslanır. Yəni, demək istəyirəm ki, orada sovet silahlarının standartları tətbiq olunurdu ki, çinlilər bunu necə edəcəklərini bildikləri üçün kifayət qədər yaxşı iş gördülər, təkmilləşdirdilər, yenilədilər və performanslarını yaxşılaşdırdılar. Ancaq kalibr, parametrlər və s. - hər şey təxminən dəyişməz qaldı”.
“Bu, Azərbaycana nə verə bilər? Bununla belə, ordumuz Türkiyə, Qərb, İsrail və Pakistan modelləri ilə kifayət qədər ciddi surətdə silahlansa da, Sovet və Rusiya silahlarının faizi hələ də yüksəkdir. Bunlara zirehli texnika, artilleriya qurğuları, eyni “Kalaşnikov” avtomatları və s. aiddir. Üstəlik, Türkiyənin, Pakistanın, Qərbin silahlarını əvəz etməyən, əksinə tamamlayan silahlar var. Yəni, bununla bağlı və bütövlükdə Azərbaycan hərbi sənaye kompleksinin inkişafı baxımından bu, təbii ki, müsbət məqamdır”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Əlavə edib ki, Azərbaycan öz istehsalından da bəzilərini təklif edə bilər: “Ola bilsin ki, hansısa birgə istehsalat yaratmaq təklifi səslənə bilər. Üstəlik, təbii ki, Çinlə əməkdaşlıq müəyyən dərəcədə Azərbaycana imkan verəcək ki, Ermənistanla münasibətlər məsələsində ən azı neytral mövqe tutacaq daha bir tərəfdaş olsun. Biz Çindən açıq Azərbaycanpərəst mövqe görmürük, lakin onların nöqteyi-nəzərindən separatçı bölgə sayılan Tayvanla bağlı öz problemlərinin olduğunu nəzərə alsaq, müəyyən dərəcədə Ermənistanla münasibətlərdə bir çox məsələlərdə Pekinin dəstəyinə arxalana bilərik”.
“İndiki şəraitdə başa düşməliyik ki, indi güc mərkəzləri müttəfiq ölkələri öz ətraflarına yığmağa çalışır. Bu gün Çin açıq şəkildə ifadə olunmuş aqressiv niyyətlər nümayiş etdirmir, lakin qlobal qarşıdurmanın müəyyən həddə çatacağı təqdirdə kiçik və orta ölkələrin Qərblə Şərq arasında seçim etməli olacağını istisna etmək olmaz. Sadəcə olaraq Rusiya-Çin-İran oxundan, müvafiq olaraq qarşı tərəfdə ABŞ və Avropanın Qərb mərkəzlərindən danışan daha təcrübəli politoloqların fikirlərini sitat gətirəcəyəm. Bunu müəyyən məqamlarda konspirologiya nəzəriyyələrinə aid etmək olar, lakin seçim etmək məcburiyyətində qalsaq, prinsipcə bu, regionumuzda bir az gərginliyə səbəb ola bilər”, - deyə İsazadə vurğulayıb.