Kreml rəhbəri niyə bu bəyanatı dilə gətirməyə ehtiyac hiss etdi?
Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin rəsmi tərcümeyi-halında onun Leninqrad Dövlət Universitetinin (LDU) hüquq fakültəsinin məzunu olduğu qeyd edilib. Və o, hüquqşünasların məşhur yumoristik kəlamını bilməyə bilməz: hər hansı bir araşdırmada kələfin ucunun özünə aparıb çıxarmamasıdır. Halbuki biz onun çıxışında məhz bunu gördük.
"Biz nizamlanma variantlarımızı təklif etmişik, bu, hamıya məlumdur. Ermənistan məlum Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsindən sonra öz nəzarətində saxladığı 7 rayona nəzarət edirdi. Biz təklif etdik ki, Azərbaycanla elə bir razılaşma əldə edək ki, iki rayon - Kəlbəcər və Laçın və bütün Qarabağ faktiki olaraq Ermənistanın yurisdiksiyasında qalacaqdı. Lakin Ermənistan rəhbərliyi bununla razılaşmadı, baxmayaraq ki, biz 10-15 il Ermənistan rəhbərliyini razı salmağa çalışdıq. Müxtəlif variantlar vardı, amma hər şey bu sonluğa aparırdı”, - deyə Rusiya lideri Vladivostokda Şərq İqtisadi Forumunun plenar sessiyasında söyləyib.
Və bu, informasiya bombasının partlaması idi. Çünki Putin faktiki olaraq etiraf etdi ki, Azərbaycan ərazilərinin bir hissəsinin işğalına dəstək verməyə hazırmış. Bu, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətsizliyin və separatizmə dəstəyin təzahürü adlandırılır. Yəni Rusiyanın özü indi bütün dünyaya münasibətdə məhz bunu nümayiş etdirir. Belə ki, Putin açıq və yüksək səslə etiraf etdi ki, bütün bu illər ərzində Rusiya Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli məsələsində heç də qərəzsiz olmayıb.
Bəli, Rusiya Federasiyasının Prezidenti yüksək səslə etiraf etdi ki, o, münaqişənin beynəlxalq hüququn və dövlətlərin ərazi bütövlüyü prinsipinin zərərinə həllini şəxsən özü tətbiq edib. O, münaqişəni Azərbaycanın dövlət və milli maraqları hesabına “həll etməyə” çalışırdı. Və bu, Rusiya Federasiyasının ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr ölkəsi olmasına baxmayaraq baş verirdi. Bu, Rusiya və Putinin dəfələrlə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıdığını və hörmət etdiyini bəyan etməsinə baxmayaraq reallaşacaqmış.
Bu, onun Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və öz bəyanatlarına “hörmətinin” əsl qiymətidir. Onun ifadəsinə diqqət yetirin. Putin demir ki, Ermənistan ölkəmizin ərazilərinin 20 faizini işğal edib. O deyir ki, Ermənistan Azərbaycanın yeddi rayonuna nəzarət edirdi. İndi onun etiraf etməsi qalır ki, bu “nəzarət” Ermənistana Rusiyanın maksimum siyasi, hərbi və digər dəstəyi ilə baş tutub.
““Siz sonra nə edəcəksiniz” – sualmıza cavab verirdilər: “Mübarizə aparacağıq”. Sonda hər şey indi yaranmış vəziyyətə gəldi", - deyə Rusiya Prezidenti özünüifşa sessiyasını davam etdirib.
Belə ki, o, Ermənistanın iki keçmiş prezidentinin - Qarabağ xuntasının keçmiş liderləri olan Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanın beynəlxalq hüquq normalarına riayət etmək istəməyərək maksimalist mövqe tutduğunu bildirib. Putin indi elə göstərmək istəyir ki, guya Köçəryanı və Sarkisyanı yola gətirmək üçün onun mexanizmləri yoxdur və olmayıb.
Əslində, təbii ki, var idi. Amma Rusiyanı 44 günlük müharibədən əvvəl yaranmış vəziyyət qane edirdi. Bu vəziyyət Kremlə eyni vaxtda həm Bakıya, həm də İrəvana təzyiq göstərməyə imkan verirdi. Üstəlik, gördüyümüz kimi, ərazilərimizi işğal altında saxlamaq planlarında İrəvanı dəstəkləyərək, daha çox Bakıya təzyiq olub.
Amma bu planları kim dayandırıb? Onları kim sıfırladı? Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev. Məhz ölkəmizin siyasi, hərbi və iqtisadi cəhətdən güclənməsi Ermənistan üçün faydalı olan və Rusiya Federasiyası tərəfindən dəstəklənən status-kvonun saxlanmasını mümkünsüz etdi. Sadə dillə desək, Azərbaycan ordusu 44 günlük müharibədə təkcə Ermənistan ordusunu deyil, Rusiya Federasiyasının planlarını da darmadağın etdi.
Buna şübhə edənlər üçün 44 günlük müharibə bitdikdən sonra Azadlıq meydanında baş tutan Qələbə paradını xatırlamağı təklif edirəm. Orada qənimət kimi götürülən Rusiya hərbi texnikası nümayiş etdirilib. Üstəlik, Ermənistan tərəfinin Azərbaycana qarşı istifadə etdiyi “İsgəndər” də daxil olmaqla, Rusiya hərbi texnikası bu gün də Bakıdakı “Hərbi qənimətlər” parkında nümayiş etdirilir.
Ermənistan Respublikasının indiki rəhbərliyi, mən ayrıca qeyd edim, 44 günlük müharibədən əvvəl heç də qərbyönlü deyildi. İşğalçı ölkənin əvvəlki rəhbərləri kimi rusiyapərəst idi. İndi Qərbə yönəlik reveranslar etməyə çalışan Ermənistan Respublikasının Baş naziri Nikol Paşinyan “Qarabağ Ermənistandır və nöqtə” deyə qışqırırdı.
Üstəlik, Rusiya 44 günlük müharibədən əvvəl və müharibə zamanı Ermənistanı silahla təmin edib. Rəsmi və qeyri-rəsmi yolla - fərq etməz. Deməli, Putinin hər şeyi yalnız “Azərbaycanın Qarabağ üzərində suverenliyini tanıyan” hazırkı Ermənistan rəhbərliyinin üzərinə atmaq cəhdləri manipulyasiyadır.
Ermənistan rəhbərliyi faktiki etiraf etdiklərini şifahi olaraq etiraf etmək məcburiyyətində qaldı. Dinc danışıqlara hazırlığı simulyasiya etmək üçün. Eyni zamanda Ermənistanın dövlət büdcəsindən Qarabağ xuntasının maliyyələşdirilməsi davam edir. Vladimir Putin isə bütün bunları bilməyə bilməz, necə ki, rəsmi İrəvanın Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə Rusiya Federasiyasının məhz birbaşa müdaxiləsini gözlədiyi üçün ritorikasını dəyişdiyini başa düşməyə bilməz.
Rusiya öz qələbəsinə arxayın olsaydı, bunu edə bilərdi. Amma məsələ ondadır ki, o, Azərbaycanın həm iqtisadi, həm hərbi gücünü, həm də Türkiyədən Azərbaycana hərtərəfli dəstəyin olmasını başa düşür. Putin bu təkzibolunmaz və aşkar faktı tanımırdı. Lakin onun indi dedikləri Kremlin planlarının nə olduğunu və hələ də qaldığını anlamaq üçün kifayətdir. Rusiya həmişə məşhur “parçala və hökm sür” postulatına uyğun hərəkət edib, hərəkət edir və etməyə çalışacaq.
Sadəcə etməyə çalışacaq. Çünki o, artıq planlarını həyata keçirə bilmir. Və sonra biz Rusiya Federasiyasının özünün parçalanacağı bir vəziyyəti görə bilərik. Və o zaman müxtəlif səviyyələrdə azərbaycanlı siyasətçilər özlərini sülhməramlılar rolunda sınayaraq iddia edə bilərlər ki, Rusiyanın iştirakı ilə münaqişələrə elə son qoyulmalıdır ki, Moskva və Sankt-Peterburqun nəzarətində qalsın…