Şəxsi istifadə üçün gətirilən malların rüsumsuz idxalına qoyulan limit yenidən azaldılır?
Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) şəxsi istifadə üçün malların rüsumsuz idxalının məhdudlaşdırılması limitindən yenidən narahatdır. Komitə bəyanat yayıb ki, bunu etmək niyyətində deyil, lakin bu, vaxtaşırı mətbuatda müzakirə olunur.
Son zamanlar sosial şəbəkələrdə və bəzi KİV-lərdə vətəndaşların şəxsi istifadələri üçün beynəlxalq poçt və ya yük şirkətləri vasitəsilə ölkəyə gətirdikləri malların qanuni limitinin DGK tərəfindən 300 ABŞ dollarından 150 ABŞ dollarına endirilməsi ilə bağlı müzakirələr gedir.
Rəsmi qurumun son açıqlamasında yayılan xəbərlərə belə aydınlıq gətirildi: “Belə iddiaların heç bir əsası yoxdur. Vətəndaşların şəxsi istifadəsi, yəni istehsal və ya kommersiya məqsədləri üçün nəzərdə tutulmayan malların ölkəyə idxalı qaydalarına edilən hər hansı dəyişiklik müzakirə mövzusu deyil”.
Şəxsi istifadə üçün malların rüsumsuz limiti yenidən aşağı salınacaqmı və bu kampaniya necə başa çatacaq? İnformasiya və kommunikasiya texnologiyaları üzrə ekspert Osman Gündüz mövzuya dair AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, bu suala cavab vermək üçün gömrük rüsumları ödənilməli olan idxal mallarının dəyər həddinin tədricən aşağı salınmasının yaxın tarixinə nəzər salmaq lazımdır.
O xatırladıb ki, bu istiqamətdə ilk addım on il əvvəl atılıb: “Nazirlər Kabinetinin 2013-cü il tarixli 305 nömrəli qərarı ilə rüsumsuz idxala məhdudiyyət tətbiq edilib. Hər təqvim ayı ərzində bir dəfə və güzəştli qaydada ölkənin gömrük ərazisinə gətirilə bilən malların ümumi dəyəri 1500 ABŞ dolları məbləğində müəyyən edilib. Yeni gömrük reallıqları elektron ticarətdən də yan keçmədi. Bir fiziki şəxsin adına beynəlxalq bağlamalar və ya daşıyıcı şirkətlər vasitəsilə 30 gün ərzində respublikanın gömrük sərhədinə gətirilən malların ümumi dəyəri 1000 ABŞ dolları təşkil edib”.
“Lakin məsələ bununla da bitməyib. Cəmi iki il sonra, 2015-ci ildə Dövlət Gömrük Komitəsi hökumətə bu limiti 150 dollara endirməyi xahiş etdi. Ciddi müzakirələr başladı. Sonra İqtisadiyyat Nazirliyi və Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi bu təklifə mənfi rəy verdilər və Dövlət Gömrük Komitəsi öz məqsədinə nail olmadı. Maraqlıdır ki, bu fonda həmin ilin oktyabrında dövlət başçısı qeyd olunan limitin 10 min dollara çatdırılması barədə göstəriş verib. Yerli pərakəndə ticarətə himayədarlıq edən və bu məhdudiyyətlərə lobbiçilik edən oliqarxlar və bizneslər şokdan çətinliklə çıxdıqdan sonra yenidən hücuma keçdilər. Onlar Gömrük Komitəsinə və onunla bağlı olan digər strukturlara təsir göstərməyə, fərmanın ləğvini tələb etməyə başladılar”, - deyə Gündüz bildirib.
Ekspertin sözlərinə görə, bundan sonra, 21 avqust 2020-ci ildə hökumət 2013-cü ildə qəbul etdiyi qərarında dəyişiklik edib: “Nazirlər Kabineti “Fiziki şəxslər tərəfindən kommersiya məqsədləri üçün istehsal edilmiş və ya nəzərdə tutulmayan malların gömrük sərhədindən güzəştli və sadələşdirilmiş keçirilməsi Qaydaları”nda dəyişiklik etdi. Nəticədə, sərhəddən rüsumsuz daşınma 800 ABŞ dolları, elektron ticarət üçün güzəştli həddi isə 300 ABŞ dolları ilə məhdudlaşdırılıb. Amma bu, güzəştli limiti daraltmaqda maraqlı olan dairələri dayandırmır. Son illər bəzi yerli sahibkarlar birlikləri müxtəlif nazirliklərin, vergi və gömrük orqanlarının nümayəndələri ilə görüşlər keçirir, digər media və televiziya kanallarına təsir göstərirlər. Onlar ictimai rəy formalaşdırmağa çalışırlar ki, guya mövcud məhdudiyyətlər sahibkarlığın inkişafına mane olur və vətəndaşların öz ehtiyacları üçün idxal etdikləri mallar üçün rüsumsuz həddi daha da məhdudlaşdırılmalıdır”.
Həmsöhbətimizin fikrincə, indiki vəziyyətdə hökumətin daha aktual problemlərlə məşğul olması lazımdır, nəinki gömrük limitinin azaldılması məsələsi: “Bu məqama maraqlı tərəflər tərəfindən daim lobbiçilik edilir. Söhbət biznes mühitinin inkişaf etdirilməsindən, daha səmərəli gömrük və vergi siyasətinin aparılmasından, elektron ticarət sahəsində irəliləyişlərin əldə edilməsindən gedir. Ümid edirəm ki, aidiyyəti qurumlar bu təşəbbüsə mənfi rəy verəcək”.