Zülfüqar Rüfətoğlu: “Yaxın Şərqdəki müharibə Ukraynanı arxa plana keçirməyəcək, sadəcə olaraq ABŞ-ın yükü artacaq”
2014-cü ilin fevral ayından davam edən, 2022-ci ilin fevral ayından isə açıq müstəviyə keçən Rusiya-Ukrayna müharibəsi tam şiddəti ilə davam edir. Rəsmi məlumatlara görə, Rusiya bu müharibədə 280 mindən artıq canlı itki verib. 30-a yaxın gəmisi batıb, 90-dan artıq hərbi təyyarəsi isə sıradan çıxarılıb.
Rəsmi Kiyev Donetsk vilayətinin Baxmut istiqamətindəki kəndləri işğaldan azad etdiklərini bəyan edir. Qərb analitikləri isə Ukraynadakı hərbi münaqişənin daha bir neçə il davam edəcəyini söyləyirlər.
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin “Valday” beynəlxalq diskussiya klubunun plenar iclasında çıxışı zamanı bildirib ki, Ukraynanın müttəfiqlərinin silahları artıq tükənir. Ukraynaya nüvə zərbəsinə ehtiyac olmadığını, bunun nə siyasi, nə də hərbi məna kəsb etdiyini söyləyən Putin əlavə edib ki, Qərb Rusiyaya dost və ya neytral dövlətləri Rusiyaya müqavimət göstərməyə inandırmaq üçün əlavə arqumentlər axtarır.
Bu arada Fələstinin HƏMAS təşkilatı İsrailə qəfil hücum edib. İsrail ordusu hücuma cavab olaraq, müharibə elan edib və qisas alınacağını bildirib. Hazırda həm Ukraynada, həm də Yaxın Şərqdə şiddətli müharibə gedir.
Beynəlxalq analitiklər hesab edirlər ki, Kreml Yaxın Şərqdə müharibənin başlamasında maraqlıdır. Burada əsas məqsəd isə Qərbin resurslarını bölmək və Ukraynanı təklənmiş vəziyyətə gətirməkdir.
Londonda yaşayan tanınmış azərbaycanlı jurnalist Zülfüqar Rüfətoğlu AYNA-ya müsahibəsində bu və digər mövzular ətrafında danışıb.
- Putin “Valday” çıxışı zamanı bəyan edib ki, Ukraynanın müttəfiqlərinin silahları tükənir. Sizcə, ABŞ və müttəfiqləri Ukraynanı yarı yolda qoyacaqmı?
- Rusiya Prezidenti söylədiklərinə ən az inanılacaq siyasətçi sayılır. Xüsusilə də onun Ukrayna müharibəsi barədə dedikləri həqiqətdən daha çox arzularını ifadə edir. Əslində, Rusiyanın özü silah sarıdan az qala korluq çəkir. Belə olmasaydı, İran və hətta Şimali Koreya kimi ölkələrdən silah-sursat dilənməzdi. Doğrudur, Rusiyanın hələ sovet dövründən qalan böyük sursat ehtiyatları var, lakin bunların əhəmiyyətli hissəsi köhnəlib və işə yaramır.
Avropa İttifaqı ölkələri nə qədər çətin olsa da, silah istehsalını artırıb. ABŞ-ın özündən də Ukraynaya hərbi yardımlar davam edir. ABŞ və müttəfiqləri hazırkı mərhələdə Ukraynanı yarı yolda qoya bilməz. Qərb Putinin işğalçı təbiətinə əmin olub və bilir ki, onun tamahı Ukrayna ilə kifayətlənməyəcək. Digər tərəfdən, ABŞ-ın Ukraynaya dəstəyi dayandırması NATO-nun iflası, onun bir təsisat kimi dağılması deməkdir. Halbuki NATO, yəni elə ABŞ hazırda nüfuz dairəsini tarixdə ilk dəfə olaraq bu qədər genişləndirə bilib.
- Müharibənin başlanğıc dövründə Kreml nüvə ritorikasına əl atırdı. Son dövrlər isə Ukraynaya qarşı nüvə zərbəsinə ehtiyac olmadığını bildirirlər. Dəyişən nədir – əminlik, yoxsa təlaş?
- Əsas səbəb odur ki, Kremlin nüvə ritorikası lap əvvəldən blef və şantaj rolunu oynayıb. Moskva nüvə silahına əl atacağı təqdirdə ona çox güclü cavab zərbələrinin endiriləcəyini bilir. Çünki bu halda, ABŞ və NATO-nun başqa çıxış yolu qalmayacaq. Bunlar Moskvaya açıq və qapalı kanallarla çatdırılıb. Digər tərəfdən, Ukraynadakı müharibəni dondurmağa və Qərblə hər hansı bir şəkildə danışıqlara getməyə can atan Moskva nüvə ritorikasının ona daha da ziyan vurduğunu, Ukraynaya dəstəyi artırdığını başa düşür. Bu da qeyd olunmalıdır ki, Moskvanın nüvə ritorikası Pekinin də xoşuna gəlmir.
- HƏMAS-ın İsrailə gözlənilməz hücumu və ardınca başlayan müharibə dünyanın diqqət mərkəzindədir. ABŞ administrasiyası Yaxın Şərqdə böhranı cilovlamaq üçün mübarizəyə başladığını elan edib. Yəni, Ukrayna artıq ikinci plana keçir?
- Bundan əvvəlki suala cavabımda bildirdiyim kimi, Ukrayna ikinci plana keçməyəcək, sadəcə olaraq ABŞ-ın yükü artacaq. Elə bunun özü də Moskvaya sərf edir, çünki Rusiya Ukrayna müharibəsində, sözün əsl mənasında, çapalayır, saman çöpünə də əl atmağa məcburdur. ABŞ hazırda fələstinlilərlə münaqişədə İsrailin üstün gələcəyinə əmindir. Avropa İttifaqı da bu münaqişədə əsasən İsrailin yanındadır. Yəni, bu münaqişə ABŞ-ın başını Rusiyanın istədiyi miqyasda qatmayacaq. Yenə də əsas diqqət Rusiyanın təcavüzünə və Ukrayna müharibəsinə yönələcək. Qeyd etdiyim kimi, ABŞ və müttəfiqləri sona qədər Ukraynaya dəstək göstərəcəklər.
- Amma belə düşünənlərin sayı da az deyil ki, ABŞ və müttəfiqlərinin diqqəti İsrailə yönəlsə, Ukrayna meydanda tək qalacaq...
- Bu münaqişənin Rusiyanın marağında olmasına şübhə yoxdur. Amma Moskvanın münaqişənin başlanmasında hər hansı fəal rolu hələ ki, təsdiqini tapmayıb. Elə İran da bu münaqişədə iştirak etmədiyini bəyan etməyə məcbur olub. Amma Moskva hələ sovet dövründən Fələstin qruplaşmalarını nəinki dəstəkləyib, hətta onlardan bəzilərinin yaradılmasında rol oynayıb. Hazırda Moskva HƏMAS-ı özünə müttəfiq bilir. Yaxın keçmişdə HƏMAS-ın nümayəndə heyəti Moskvada olub. Rusiya məqsədinin Fələstin probleminə “ədalətli həll” tapmaq olduğunu desə də, əsas məqsədi həmişə ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki siyasətinə mane olmaq olub.
Rusiya HƏMAS-ı silahlarla da təchiz edib, lakin bu, hazırkı münaqişədən çox əvvəl olub. Rusiyanın özünün indi silah-sursata ehtiyacı var. Digər tərəfdən, Moskva bu münaqişədə son dərəcə ehtiyatlı, zərgərsayağı oynamaq məcburiyyətindədir. Çünki İsrail-Fələstin münaqişəsinin tammiqyaslı regional müharibəyə çevrilməsi, ABŞ və NATO-nun bura birbaşa cəlb olunması Rusiyanın ziyanına olardı. Çünki bu, hətta, Suriya və Livan kimi ölkələrin işğalına yol açardı. Rusiyanın isə Suriyada hərbi bazaları var. Moskvanın indiki mərhələdə əsas məqsədi qalib gələ bilməsə də, Ukrayna münaqişəsini mümkün qədər uzatmaqdır.
Putin və DTK-nın xələfi olan FTX rejimi, məsələn, ABŞ-da Trampın qalib gələ biləcəyindən, başqa bir möcüzənin baş verə biləcəyindən ümidini üzməyib. Putin və FTX baş düşür ki, Ukraynada uduzsa və Ruisyada 1990-cı illərdəki vəziyyət yaransa, bütün bunlar nəinki Putinin, hətta FTX sisteminin ölümü olacaq. Halbuki Rusiya xüsusi xidmətləri ÇK-nın rəhbəri Dzerjinskinin vaxtından həmişə hakimiyyəti ələ keçirməyə çalışıblar, nəhayət Putinin hakimiyyətə gəlməsi ilə buna nail olublar. Kollektiv FTX qan bahasına da olsa, bu hakimiyyəti əlindən buraxmaq istəmir.
QEYD
Bu yazı AB-nin dəstəyi ilə hazırlanmışdır. Onun kontentinə AB benefisiarı olan "Ayna" cavabdehdir. Yazılanlar AB mövqeyi ilə üst-üstə düşməyə bilər.
