Məsələnin həll olunmaması təkcə ev sahibləri üçün problemlərə səbəb olmur, həm də dövlət büdcəsini vergi daxilolmalarından məhrum edir
Dövlət başçısının bəzi yaşayış binalarının istismarı üçün icazələrin verilməsini sadələşdirmək barədə sərəncamından bir ildən çox vaxt keçdi və nəticələrin özünü göstərməsi uzun sürmədi. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətindən jurnalistlərə verilən məlumata görə, indiyədək paytaxtda müxtəlif yaşayış və tikinti kooperativləri tərəfindən inşa edilən 279 yaşayış binasında 22 min 322 mənzilin sahibləri elektron mülkiyyət sənədlərini ala biliblər. Burada qeyd edildi ki, əvvəlcə yanlış təşkilati və hüquqi forma seçən tikinti şirkətləri ilə əlaqəli müəyyən çətinliklərə baxmayaraq, məsələ reallığa uyğun həll edilməyə başladı – yəni mövcud sənədlər əsasında mülkiyyət hüququnun qeydiyyata alınmasına qərar verildi. Bu, çox təqdirəlayiqdir, çünki nəticədə 16 595 mənzilin sahibləri çıxarış (“kupça”) almağa ümid edə bildilər.
Beləliklə, vətəndaşlarımızın uzunmüddətli probleminin tez bir zamanda həll olunacağına ümid edilir. Bu ilin sonunadək yuxarıda adı çəkilən evlərə mülkiyyət üçün elektron çıxarışların tam şəkildə verilməsi planlaşdırılır. Məsələnin həlli üçün çox kiçik bir addım atmaq lazımdır - mənzil sahibləri yalnız evlərin yerləşdiyi ərazidə əvvəlcədən elan edilmiş müddətdə işləyəcək Dövlət Reyestr Xidmətinin xüsusi avtobuslarındakı səyyar ofislərinə müvafiq sənədlər toplusunu təqdim etmək
"MBA Group" konsaltinq şirkətinin baş direktoru, daşınmaz əmlak sahəsində ekspert Nüsrət İbrahimovun AYNA-ya dediyinə görə, bu addımın əsas səbəbi istifadəsinə tam icazə verilməyən çoxmənzilli yaşayış binalarının sakinlərinin maraqlarına cavab verməkdir ki, bu addım da humanizm prinsiplərinə əsaslanır: “Fakt odur ki, bu sərəncamın imzalanmasına qədər Fövqəladə Hallar Nazirliyinin yoxlamasında dörd yüzə qədər yaşayış binası var idi. Bundan əlavə, yaşayış binaları dövlət qəbulu prosesi başa çatmadığı üçün qeyri-müəyyən vəziyyətdə qalmışdı. Evlərin digər hissəsi isə Fövqəladə Hallar Nazirliyində müvafiq prosedurdan keçsə də, vergi borclarını bağlamadıqları üçün istifadəyə yararlılıq rəyi ala bilmirdilər”.
Mütəxəssis vergi borcu olan tikinti şirkətlərinin sayı barədə dəqiq rəqəmlərini söyləməkdə çətinlik çəkir, lakin bunların çox olduğunu bildirib.
Bu cür evlərdə yaşayan insanların mülkiyyət hüquqlarının ardıcıl qeydiyyata alınmasının ciddi sosial-iqtisadi əhəmiyyəti var. Axı, sirr deyil ki, "kupça"nın olmaması ilə əlaqədar bir sıra problemlər yaranırdı - kirayəçilər, xüsusən də rayonlardan paytaxta gəlib burada mənzil alanlar yaşayış yerinə qeydiyyata düşə bilmirdilər. Belə vəziyyət bir sıra digər çətinliklərə səbəb olurdu - vətəndaşlar səs vermək və müvafiq sosial infrastrukturdan istifadə etmək hüququndan məhrum idilər.
Daşınmaz əmlak mütəxəssisi, Azərbaycan Rieltorlar Assosiasiyasının (ARA) icraçı direktoru Elnur Azadov AYNA-ya açıqlamasında, tikinti bumu zamanı yaranan problemin miqyasının kifayət qədər ciddi olduğunu deyib. Həqiqətən, son iki onillikdə ölkəmizdə 1500-dən çox “göydələn” tikilib, çoxunun bu vaxta qədər dövlət qəbulu üçün sənədləri belə, yoxdur. Mütəxəssisin sözlərinə görə, problem qismən həll olunub. Hələ keçən ilin fevral ayında qeyd olunan işlərin başlanğıcında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin (FHN) tələblərinə cavab verməyən və müvafiq texniki təsdiqini tapmamış 400 yaşayış binasının olduğu bildirilirdi.
Prosedur, təqribən belədir: Tikinti başlamazdan əvvəl şirkət müvafiq icazə almalı və bundan sonra müxtəlif dövlət qurumlarından texniki təsdiq almalıdır. Layihə təsdiq olunur və yalnız bundan sonra tikinti başlayır. Bina tamamlandıqdan sonra yenidən dövlət qəbulu üçün müxtəlif dövlət qurumlarına müraciət etməlisiniz.
“Birincisi, bina FHN tərəfindən yoxlanılmalıdır. Layihədən sapmalar olarsa, gələcəkdə bina zədələnə və ya tamamilə çökə bilər. Yəni bu risklərə görə dövlət binanı qəbul etmir. Bundan əlavə, tamamlanmış bina təsdiq edilmiş tikinti normativlərinə uyğun gəlməyə bilər. Tikilən bina bütün razılaşdırılmış və təsdiq edilmiş sənədlərə uyğun olmalıdır. Və 400-ə yaxın evdə mövcud sənədlərdən müəyyən sapmalar olduğu üçün onlar Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən yoxlamanın birinci mərhələsindən keçmədi”, - Azadov bildirib.
Müsahiblərimizin sözlərinə görə, dövlət başçısının qərarı ilə dövlət qəbulu proseduru asanlaşdırıldı və beləliklə bu gün dövlət başçısının sərəncamı ilə minlərlə vətəndaşımızın problemi həll olunur. Ancaq bu, hamısı deyil, çünki binaların çoxdan gözlənilən dövlət qəbulu prosesi vergi daxilolmaları səbəbindən dövlət büdcəsinə köçürülən məbləğlərin artmasına səbəb olacaq.
Əmlak bazarı mütəxəssisi Elnur Fərzəliyevin AYNA-ya dediyinə görə, təkcə çoxmərtəbəli yaşayış binaları deyil, fərdi yaşayış tikintisi seqmentindəki bir çox ev də sənədsiz qalıb: “Bu vəziyyət yalnız bu binaların sahibləri üçün problemlərə səbəb olmur, həm də dövlət xəzinəsini vergi daxilolmalarından məhrum edir. Bu səbəbdən, məsələnin mərhələli həllinə ehtiyac var və həllində irəliləyişlər yalnız təqdir oluna bilər”.