Vitali Kulyk: “Bizim üçün bu müharibədə yeganə strateji məqsəd Rusiyanın totalitar dövlət kimi məhv edilməsidir”
Dünyanın diqqəti Yaxın Şərqə yönəldiyi halda, Kremldə “sülh ssenariləri” nəzərdən keçirilir. Ukrayna kəşfiyyatında Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibənin dondurulması ssenarilərini nəzərdən keçirdiyi barədə məlumatlar var. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin bu yaxınlarda bəyan etdiyi kimi, münaqişənin dondurulması Rusiya Federasiyasına 2028-ci ilə qədər məhv edilmiş hərbi potensialını bərpa etməyə və təkcə Ukraynaya deyil, Baltikyanı ölkələrə qarşı da yeni müharibəyə başlamağa imkan verəcək. Ukrayna Vətəndaş Cəmiyyəti Problemlərinin Araşdırılması Mərkəzinin direktoru, politoloq Vitali Kulyk ilə müharibənin dondurulması perspektivləri, Rusiya Federasiyasının imperiya məqsədləri və atəşkəs olarsa, Rusiyanın buna nə qədər əməl edəcəyi barədə UNİAN-a danışıb. AYNA müsahibəni istinadla təqdim edir:
- Cənab Vitali, sizcə, hazırda işğalçı ölkə hansı ssenariləri nəzərdən keçirir?
- Rusiya indi müharibənin intensivliyini müvəqqəti olaraq dondurmaq və növbəti hücum potensialını artırmaq istəyir. Bu hücum həm Ukraynada, həm də deyək ki, digər hərbi əməliyyatlar teatrlarında ola bilər. Aydındır ki, belə bir şəraitdə Ukraynaya yardımın göstərilməsi vaxtını uzatmaq, dinamikanı azaltmaq olar. Amma bu, əslində Rusiya Federasiyasının ordusunu bərpa etməsinə imkan verməkdir. Rusiyada hərbi potensialın (texniki - sursat, dron, ağır hərbi texnika nəzərdə tutulur) bərpa tempi elədir ki, onlara bir neçə il lazımdır.
- Gözləyə bilərikmi ki, münaqişənin dondurulması vəziyyətində tərəfdaşlarımız bizi silahla təmin etməyə davam edəcəklər ki, Ukrayna da hazırlaşa bilsin?
- Müharibənin intensivliyinin azaldılması və ya dondurulması halında bu, bizim paritetimiz üçün lazım olan miqdarda texnika və silahlarla təmin olunmaqda davam edəcəyimiz demək deyil. Bəzi Qərb tərəfdaşları, Avropa İttifaqı üçün dondurulma onların iqtisadiyyatları üçün istirahət fürsəti kimi dəyərlidir. Lakin bu, həmişə hərbi gücləndirmə ehtiyacı ilə müşayiət olunmur, çünki bərabərlik yoxdur.
Bəzi Qərb ekspertləri və təhlükəsizlik mütəxəssisləri belə bir bərabərlik işarəsi qoyur və deyirlər ki, əgər biz azalmış intensivlik və ya dondurulma vəziyyətinə düşsək, deməli, bu, Ukraynaya dəstəyin gücləndirilməsi ilə müşayiət olunmalıdır. Amma bunu siyasətçilər deyil, ekspertlər deyir. Siyasətçilər isə əksinə, bunun silah vermək üçün deyil, üzərinə götürülmüş öhdəlikləri təxirə salmaq üçün bir fürsət olduğunu, Ukraynada hərbi potensialın toplanması üçün deyil, Avropa iqtisadiyyatının bərpasına qazanılan vaxt olduğunu bildirirlər.
Ona görə də Prezident Zelenski bu məsələdə tamamilə haqlıdır: biz Rusiyaya sağalmaq üçün vaxt verə bilmərik, Rusiyaya hücumu davam etdirmək üçün əlverişli mövqe təqdim edə bilmərik. Axı Rusiya sakitləşmək fikrində deyil.
Bundan əlavə, münaqişənin dondurulması Rusiya ilə müharibədə strateji məqsədlərə nail olmaq demək deyil. Bizim üçün bu müharibədə yeganə strateji məqsəd Rusiya Federasiyasının totalitar dövlət kimi məhv edilməsidir. Qalan hər şey yalnız ara nəticədir ki, bu da strateji baxımdan uzaq gələcəkdə yenidən dünya nizamını və ilk növbədə Ukraynanı təhdid edəcək. Nə qədər ki, biz Rusiya dövlətçiliyini dağıtmayacağıq, Ukraynanın bir dövlət, bir millət kimi mövcudluğu üçün ekzistensial təhlükə ilə üzləşəcəyik.
İstənilən halda, Rusiyanın şərtləri ilə münaqişənin dondurulması Ukrayna üçün bütün nöqteyi-nəzərdən sərfəli deyil – istər bizim xalq kimi yaşamaq baxımından, istərsə də Qərb dünyasının Avropa İttifaqında tutduğu mövqe baxımından. Rusiya sağalacaq və yenidən hücuma keçəcək. Bu hücum ya Ukraynaya, ya da NATO ölkələrindən birinə ola bilər ki, bu da NATO-nun dağılmasına gətirib çıxaracaq. Çünki mən onun hibrid təhlükələrdən müdafiə qabiliyyətinə kifayət qədər şübhə ilə yanaşıram.
- Zelenskinin fikrincə, əgər Rusiyaya indi vaxt verilsə, o zaman 2028-ci ilə qədər Rusiya Ukrayna tərəfindən dağıdılan hərbi potensialını bərpa edə biləcək. Dövlət başçısının fikrincə, Rusiyanın ekspansiyanın diqqət mərkəzində olan ölkələrə hücum etmək üçün kifayət qədər gücü olacaq. Niyə məhz 2028-ci il?
- Bu riyazi hesablamadır. Rusiyanın 2028-ci ilə qədər hətta sanksiya rejimlərində belə istehsal edə biləcəyi pilotsuz təyyarələrin, sursatların, tankların və raketlərin sayı hesablanıb. Bu isə potensialın bərpasıdır, onun 2022-ci ilin əvvəlində əldə etdiklərinə nisbətən artmasıdır. Müvafiq olaraq, 2028-ci il Rusiyanın hərbi-sənaye kompleksinin potensialının belə bir mexaniki yekunudur.
- Münaqişənin dondurulmasının Ukrayna üçün ən təhlükəli ssenari olduğunu deyə bilərikmi?
- Bu mümkündür və Ukrayna buna hazır olmalıdır. Çoxlu risklər olacaq.
- Bəs bizim tərəfdaş ölkələr də bunu anlamalı və öz fəaliyyət planlarında nəzərə almalıdırlarmı? Xüsusilə, Ukraynaya dəstəyin göstərilməsi baxımından...
- Ümid edirəm ki, tərəfdaşlarımızın ağılları var və bunu bilirlər.