Rauf Mirqədirov: “Putinin Ukraynanı bombalamaq üçün əlavə kart-blanşa ehtiyacı yoxdur - necə ki, Buça, İzyum, Avdeyevka faciələrini törədəndə ehtiyacı olmamışdı”
Moskvadakı “Crocus City Hall” konsert zalında 140-dan çox insanın, o cümlədən uşaqların həlak olduğu terror aktı təkcə Rusiyada deyil, bütün dünyada geniş rezonans doğurub. Nəzərə almaq lazımdır ki, təxminən eyni sayda adam da itkin düşüb. Yəni, 140-dan bir az çox adam hələ də nə qohumları ilə, nə də hakimiyyət orqanları ilə əlaqə saxlayıb.
Beləliklə, ehtimal etmək çətin deyil ki, bu terror aktının qurbanlarının sayı artacaq. Dünyanın bir çox ölkələrinin rəhbərləri, o cümlədən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Rusiya lideri Vladimir Putinə başsağlığı verib.
Bu qeyri-insani hərəkətlə bağlı müxtəlif versiyalar irəli sürülüb. Bəziləri orada Ukrayna izini, bəziləri isə İŞİD-in vəhşiliklərini axtarır. Çoxlu versiyalar var və bəziləri bir-birinə ziddir.
AYNA mövzu ətrafında Azərbaycanın tanınmış siyasi şərhçisi Rauf Mirqədirovla həmsöhbət olub:
- “Crocus City”də terror aktı baş verəndə Vladimir Putinin Rusiya Federasiyasının Prezidenti seçilməsindən bir həftədən də az vaxt keçmişdi. Sizcə, konsert zalında baş verən kütləvi atışma Putinə qarşı hədə-qorxu aktı idi, yoxsa Ukraynadakı müharibə kontekstində daha geniş auditoriyaya yönəlib?
- Hər şey bu terror aktının arxasında kimin dayanmasından asılıdır. Dərhal qeyd edim ki, terror hücumunun hədəfi günahsız mülki insanlardırsa, şəxsən mənim üçün yaxşı və ya pis, bizim və ya başqalarının terrorçuları anlayışı yoxdur. Bu vəziyyətdə hamısı eyni görünür.
Terror bu və ya digər siyasi məqsədə çatmaq üçün vasitələrdən biridir. Ancaq terror aktı günahsız insanların ölümü ilə nəticələnirsə, heç bir məqsədə haqq qazandırmaq olmaz. Bəli, hədəflənmiş terror aktları da var. Bu halda terror aktının obyekti, bir qayda olaraq, ən azı bu “qisas əməliyyatı”nın təşəbbüskarlarının fikrincə, bu və ya digər vəhşiliyi törətmiş konkret şəxsdir. Yeri gəlmişkən, bu halda dövlət də terrorçu kimi çıxış edə bilər. Məsələn, İsrail xüsusi xidmət orqanları bir vaxtlar nasist cinayətkarlarını, indi isə ərəb terrorçularını bu yolla məhv ediblər.
Vaxtilə 11 sentyabr hadisələri yeni dövrün başlanğıcı oldu. Düşünürəm ki, müasir tarixdə daha bir yeni eranın başlanğıcı fevralın 24-də Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı hücumu ilə bağlıdır.
O ki qaldı “Crocus City Hall”da baş verən terror aktını Rusiyada keçirilən son prezident seçkiləri ilə əlaqələndirmək olarmı, yoxsa bu hadisə geosiyasi xarakterli yeni tektonik dəyişikliklərə gətirib çıxaracaq, buna birmənalı cavab vermək çətindir. İlk növbədə bu qanlı cinayətin arxasında hansı qüvvələrin dayandığını anlamaq lazımdır. Amma mən dərhal Rusiyanın mövqeyindəki bəzi uyğunsuzluqlara diqqət çəkmək istərdim.
Məsələ burasındadır ki, Amerika kəşfiyyat orqanları hətta Rusiya Federasiyasında prezident seçkilərindən əvvəl mümkün terror aktı barədə məlumat vermişdilər. Üstəlik, terrorçuların təxmini hədəfi və hətta hücumun hədəfləri də göstərilmişdi. Amerikanın Rusiyadakı səfirliyi isə vətəndaşlarına insanların sıx olduğu yerlərdən çəkinmələri barədə xəbərdarlıq etmişdi. Amerika xüsusi xidmət orqanlarının Rusiya tərəfini məlumatlandırdığı barədə məlumatlar yayılıb.
Və belə olan halda belə bir sual yaranır: hər hansı ağıl sahibi insan, xüsusən də dövlət xadimi xəbərdarlıqdan sonra nə etməlidir? Yəni, heç olmasa, mümkün terror aktı ilə bağlı belə xəbərdarlıqdan sonra bütün kütləvi tədbirlər ləğv edilməli idi. Ən azı belə hadisələr zamanı təhlükəsizliyi təmin etmək üçün bütün tədbirlər görülməlidir. Bu gün biz bilirik ki, bütün xidmətlər ştat rejimində işləyirdi. Yəni təhlükəsizlik tədbirləri artırılmamışdı.
Eyni zamanda, Amerikanın xəbərdarlığından dərhal sonra Rusiya xüsusi xidmət orqanları terrorçuları məhv etmək üçün bir neçə əməliyyat keçirib. Bu dəfə, səhv etmirəmsə, qazaxlar hədəfə alındı. Və hamısı budur... Putin isə ümumiyyətlə, amerikalıları məsxərəyə qoydu. O, onların “Rusiya cəmiyyətində xaos yaratmaq” cəhdlərini ələ saldı. Və nəticə budur. Yeri gəlmişkən, bundan da pis ola bilərdi.
Sanki amerikalılara rəğmən Rusiya və Serbiya arasında yoldaşlıq futbol matçı ləğv edilmir. Bu, o deməkdir ki, minlərlə, bəlkə də, on mindən çox azarkeş terror hücumunun qurbanı ola bilərdi. Rusiya tərəfi ya bu xəbərdarlığı ciddiyə almadı, ya da əksinə, mesajın ciddiliyini anlayaraq, sadəcə olaraq, cavab addımları atmadı. Üstəlik, nəzərə almaq lazımdır ki, amerikalıların xəbərdarlığına cavab verməmək qərarı Putinin özü səviyyəsində verilib. Birinci halda, bu, ən azı, cinayət məsuliyyətsizliyidir.
İkinci variant isə ondan ibarətdir ki, Moskva terror aktının qarşısını almaq üçün qəsdən heç bir addım atmayıbsa, hansı məqsədləri güddüyünü anlamaq lazımdır. Putin üçün bir çox səbəb ola bilər.
Başqa variant da var. Terror aktının sifarişi Moskvanın özündəndir. O zaman Putinin amerikalıların verdiyi məlumatların etibarlılığını niyə şübhə altına almağa çalışdığı aydın olur. Hər halda, “Crocus City”də terror aktı ilə bağlı müxtəlif versiyalar, o cümlədən diametral əks xarakterli versiyalar irəli sürülüb. Lakin bu gün Putinin bu terror aktından öz maraqları üçün istifadə etməyə çalışdığı göz qabağındadır.
- Sizcə, yuxarıda qeyd olunan terror aktının arxasında hansı qüvvələr dayanır? Çoxdan unudulmuş İŞİD-in qətliamın məsuliyyətini üzərinə götürməsi diqqət çəkir. Və bu, İŞİD-ə nə üçün lazımdır, nə mənası var?
- Düşünmürəm ki, bu iyrənc cinayətdə İŞİD faktoru nəzərə alınmamalıdır. Bu təşkilat mövcuddur. Ən azı bu təşkilat Suriyada fəaliyyət göstərir. Üstəlik, orada Rusiyaya qarşı döyüşür. Paradoksal görünə biləcək daha bir nüansı qeyd edəcəm. Qəribədir ki, Rusiya xüsusi xidmət orqanları öz siyasi maraqları naminə İŞİD-dən belə qeyri-insani şəkildə də istifadə edə bilər. Hamıya məlumdur ki, İŞİD-in bəzi bölmələri yaxın keçmişdə Rusiya xüsusi xidmət orqanları ilə sıx əlaqədə olub.
Beləliklə, nəzəri olaraq bu terror aktının arxasında həm sifarişçi, həm də icraçı qismində İŞİD dayana bilər. Ancaq yeri gəlmişkən, sizin tərəfinizdən verilən ağlabatan bir sual var: bu, İŞİD-in nəyinə lazımdır? Versiya kimi ehtimal etmək olar ki, bu, prezident seçkilərindən sonra qələbəsini qeyd edən Putindən bir növ revanşdır.
Digər versiyaları nəzərdən keçirək. Rusiyadan başlayaq. Amma bu işdə FSB və digər Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının iştirakını istisna etmək olmaz. Putinin Çeçenistanla problemi həll etməyə çalışdığı “sıfırıncı illəri” xatırlamaq kifayətdir. Və birdən Nord-Ostda, Beslanda və s. terror aktları baş verir. Yəni Putinin üslubundadır. Üstəlik, Putin terrordan təkcə qlobal problemlərin həlli üçün deyil, effektiv vasitə kimi istifadə edir. Litvinenkonun qətlini və Skripala suq-qəsd cəhdini xatırlayın. Ancaq yenə sual yaranır: niyə, motivlər nədir? Onlar çoxdur.
Bir müddət əvvəl Putinin əsas rəqibi Navalnı dünyasını dəyişdi. Dəfn mərasiminin özü, daha doğrusu, Navalnının tərəfdarları göstərdi ki, etiraz kampaniyasının fundamental əsası var. Üstəlik, etiraz elektoratı ümumiyyətlə, pasifist mövqelərdən çıxış edir. Vəziyyət o qədər təhlükəli oldu ki, yeganə "müharibə əleyhdarı və müxalifət" namizədi Nadejdinin seçkidə qeydiyyatı rədd edilməli oldu.
Onlar təkcə Putinə qarşı deyillər. Onlar müharibəyə qarşıdırlar. Sonsuz müharibə isə Putinin şəxsi hakimiyyətinin təkrar istehsalı üçün yeganə vasitədir. Fakt budur ki, siyasi rəqibləri bu və ya digər şəkildə zərərsizləşdirmək olar. İctimai əhval-ruhiyyədə köklü dəyişikliklər, üstəlik, insanların əhval-ruhiyyəsini manipulyasiya etməyə imkan verən informasiya sahəsinə tam nəzarətlə baş verən, artıq hakimiyyət sisteminin əsaslarını təhdid edən təhlükəli tendensiyadır.
Buna görə də Ukraynada genişlənmə və getdikcə nəhəng resurslar tələb edən müharibə fonunda sadəcə olaraq pasifist əhval-ruhiyyəni boğmaq lazım idi. Xüsusən də nəzərə alsaq ki, ikinci dərəcəli sanksiyalar fonunda maddi-maliyyə resursları, dolğunlaşma mənbələri getdikcə azalır. Əsas diqqət top yeminə verilməlidir. Amma burada da vəziyyət ürəkaçan deyil.
Xatırlatmaq istərdim ki, sözün əsl mənasında, terror aktı ərəfəsində Putinin mətbuat katibi Peskov ilk dəfə olaraq Ukraynada baş verən hadisələri xüsusi hərbi əməliyyat deyil, müharibə adlandırıb. Amma müharibə səfərbərlik və bununla da ümumi səfərbərlik tələb edir. Amma hətta imperiya təkəbbürünün zəhərindən zəhərlənən ruslar da ümumiyyətlə oğullarını qurban vermək istəmirlər. Və bu terror hücumu, birincisi, pasifistləri ən azı bir müddət susdurur, ikincisi, bu, Kremlin aşağıdakı rəvayətinin bariz sübutudur - “Ukraynada döyüşmək istəmirsinizsə, gəlib sizi burada məhv edəcəklər”. Yeni heç nə yoxdur. Beləliklə, Hitler Polşa ilə, Putinin özü isə yuxarıda qeyd etdiyim kimi Çeçenistanla müharibəyə belə başladı. Ümumi qorxu və informasiya sahəsinə total nəzarət isə cəmiyyəti alternativ imkanlardan tamamilə təcrid edir və onu iradəsindən məhrum edir.
Başqa motivlər ola bilər, amma yenə də Ukraynadakı müharibə ilə bağlıdır. Etiraf etmək lazımdır ki, Rusiyanın qış hücum kampaniyası müəyyən taktiki uğurlar qazandı. Lakin Rusiya Ukraynanı sarsıdıcı məğlubiyyətə uğrada bilmədi. Amma bu məqsədlə demək olar ki, seçki kampaniyası zamanı hücumun baş verdiyini nəzərə alaraq bütün qüvvələr və resurslar səfərbər edilmişdi: Putin necə də ikiqat qələbəni qeyd etmək istəyirdi.
Bu gün Rusiyanın mümkün yay hücum kampaniyası haqqında çox danışılır. Hər şey mümkündür. Amma nədənsə, az adam Ukraynanın genişmiqyaslı hücumu ehtimalını düşünür. Bu varinat isə gerçəkdən də artıqdır.
Birincisi, Qərbdə Rusiyaya “strateji məğlubiyyət” vermək zərurətindən açıq danışırlar. Yəni bu müharibə nəticəsində Putin Rusiya cəmiyyətinə özünü qalib kimi təqdim etmək imkanından məhrum edilməlidir.
İkincisi, bu gün Qərb artıq “qırmızı xətlərin” olmadığını bəyan edir. Makron və bəzi Şərqi Avropa liderləri döyüş bölgəsinə qoşun yeritmək imkanından danışırlar.
Üçüncüsü, payızda ABŞ-da prezident seçkilərinin keçiriləcəyini nəzərə almaq lazımdır. Orban kimi Putin tərəfdarları istisna olmaqla, hamı Trampın hakimiyyətə gəlməsinin əleyhinədir. Trampa qarşı geniş, deyə bilərik ki, beynəlxalq koalisiya yaradılır. Bununla belə, Baydenlə Trampın qarşıdurmasında Rusiyaya münasibət əsas məsələlərdən biridir. Beləliklə, bu qarşıdurmada inamlı qələbə üçün anti-Tramp koalisiyasına ABŞ prezident seçkiləri ərəfəsində Ukrayna cəbhəsində ciddi uğur lazımdır.
Və nəhayət, Qərbdə aparıcı oyunçular arasında öz təsirlərini gücləndirmək üçün müəyyən rəqabət var. Bir müddət bu yarışda ABŞ və Böyük Britaniya öndə idi. İndi Fransa irəli getməyə çalışır. Bu, uzun müddətdir davam edən rəqabətdir. Bundan əlavə, bu, Almaniyaya təzyiqdir. Axı indiyə qədər Almaniya bütün bu cür layihələrin əsas sponsoru olub. Bununla belə, o, hərbi-siyasi xarakterli mühüm qərarların qəbuluna görə siyasi məsuliyyəti öz üzərinə götürməməyə çalışırdı. Fransanın təzyiqi Almaniyanın manevr imkanlarını məhdudlaşdırır.
Düşünürəm ki, Moskva bu variantı çoxdan hesablayıb. Ukrayna cəbhəsində istənilən ciddi məğlubiyyət, məsələn, Krımı tərk etmək Putin üçün ölümə bərabərdir. Bu, 1905-ci il inqilabı və 1917-ci il fevral inqilabı ərəfəsində olduğu kimi, bütün hakimiyyət sisteminin xaotik süqutuna səbəb ola bilər. Bu şəraitdə mənə elə gəlir ki, o, əsəbi gərginlik içərisindədir. Təsadüfi deyil ki, son vaxtlar ruslar və hər şeydən əvvəl Putinin özü qərbli rəqiblərini taktiki nüvə silahlarından istifadə etməklə, hətta genişmiqyaslı nüvə müharibəsi ilə qorxutmağa başlayıblar. Axı, təsadüfi deyil ki, Putin təkcə Ukraynanı deyil, həm də ABŞ və Böyük Britaniyanı bu terror aktının hazırlanmasında iştirak etməkdə ittiham edir.
Keçək digər maraqlı oyunçulara. Ukraynadan başlayaq. Mən ukraynalı dostlarımızı ideallaşdırmaq fikrində deyiləm və onların belə qeyri-insani hərəkətə icazə verə bilməyəcəyini iddia etmək fikrində deyiləm. Təəssüf ki, müharibələr humanizm və insanlıq ideallarını ikinci plana keçirir. Ancaq sual yaranır: belə bir hərəkətin nə faydası var? Qədim latınların dediyi kimi: Cui prodest? (Kimə faydalıdır?).
Deməli, Ukrayna təcavüzün qurbanı kimi çıxış edir. Bu, Qərb müttəfiqlərinə təcavüz qurbanına kömək etməyə və dünya ictimaiyyətinin əksəriyyətinin, xüsusən də Çin və Hindistan kimi "balinaların" dəstəkləməsə də, heç olmasa, neytrallığını təmin etməyə imkan verir. İstisna yalnız Venesuela, Şimali Koreya, Suriya və s. kimi tamamilə “izqoylar”dır. Axı hətta Çin belə, ərazi bütövlüyü prinsipinə hörmət etmək zərurətini və bu halda Rusiyanın təcavüzkar olduğunu inkar edə bilməz.
Prinsipcə, Ukraynanın Qərb tərəfdaşları tərəfindən sanksiyalaşdırıla bilməyən belə bir hərəkət Kiyevi bütün müttəfiqlərindən və beynəlxalq dəstəkdən məhrum edərdi. Bu, Ukrayna üçün ölümə bərabərdir. Qərbdə isə çətin ki, belə bir terror aktı ilə maraqlanan adam tapa bilərsiniz. Faydası yoxdur. Əksinə. Məsələ heç də onda deyil ki, amerikalılar özləri rusları mümkün terror hücumu barədə xəbərdar ediblər. Baxmayaraq ki, bu amil vacibdir. Axı, əvvəlcə təhlükə barədə xəbərdar etmək, sonra onu özünün həyata keçirməyin qəribədir.
Başqa bir şeyi nəzərə almaq lazımdır. Qərbdə Ukraynaya dəstəyin əleyhinə olan çoxlu rusiyayönlü sol-liberal və ifrat sağçı qüvvələr var. Onların bəziləri “faydalı axmaqlar”, digərləri isə Kreml tərəfindən maliyyələşdirilən birbaşa Rusiyanın təsir agentləridir. Cəmiyyəti Ukraynaya dəstək siyasətinə qarşı səfərbər etmək üçün belə bir hədiyyəni heç gözləmirlər də. Qərbdə ictimai rəy belə terror aktlarını son dərəcə mənfi qarşılayır. Bundan əlavə, Rusiyadan fərqli olaraq, Qərbdə informasiya məkanı hakimiyyət tərəfindən idarə olunmur. Burada bıçağı çantada gizlətmək çox çətindir. Və buna baxmayaraq, Rusiya bu hadisələrdən istifadə edərək Qərbi, xüsusən də ABŞ və Böyük Britaniyanı ittiham etməyə çalışır.
- Artıq 4 terrorçunun adı açıqlanıb. Onların arasında slavyan adları yoxdur ki, bu da qismən Rusiya Könüllülər Korpusunun (RDK) bu terror aktında iştirak etmədiyini göstərir. Və bütün adlar taciklərə məxsusdur. Bu münasibətlə Tacikistan rəhbərliyi qeyd edib ki, bu insanlar ölkə vətəndaşları deyil. Buna baxmayaraq, ruslara yad olan adlar artıq yaxşı məlumdur. Bu, Rusiya mühitində bütün əməkçi miqrantlara qarşı linç üçün səbəb olmayacaqmı?
- Hesab edirəm ki, Rusiya hakimiyyətinin açıqladığı adlarla bağlı mümkün qədər diqqətli olmaq lazımdır. Ondan başlayaq ki, iki tacikin adı açıqlandıqdan sonra məlum olub ki, onların terror aktına heç bir aidiyyəti yoxdur. Bu, ağlabatan sual doğurur: bu adlar haradan gəldi? Axı, yalnız sonradan məlum olub ki, adıçəkilən şəxslərdən biri Samarada yaşayan taksi sürücüsü olub, ikincisi isə ümumiyyətlə, Tacikistanı tərk etməyib. Yəni məlum olur ki, əvvəlcə “tacik izi” heç bir yerdən yaranıb. Əgər varsa, o zaman Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının “Tacik izi” üçün bir neçə variantı əvvəlcədən “hazırladığı” görünür.
Daha sonra Rusiya xüsusi xidmət orqanları ilə sıx əməkdaşlıq edən tanınmış jurnalist Marqarita Simonyanın təhriki ilə taciklərdən birinin dindirilməsinin görüntüləri yayılıb və bu görüntülər Rusiyanın bütün ictimai kanallarında açıqlanıb. Daha sonra İŞİD ərəbcə danışan hündürboylu “terrorçuların” görüntülərini yayır. Amma fakt budur ki, taciklər fars dilində danışan başqa dil qrupuna aiddirlər. Və bu cür uyğunsuzluqlar rəsmi məlumat saxtakarlığının "etibarlılığını" ən yaxşı xarakterizə etməyən müəyyən düşüncələrə səbəb olur.
Sualın qonaq işçilərlə bağlı hissəsinə gəlincə, qeyd edək ki, Rusiyada heç vaxt miqrantlara, xüsusən də qonşu ölkələrdən gələn miqrantlara qarşı tolerant münasibət olmayıb. Xatırlayıram ki, bu yaxınlarda Rusiya Federasiyası miqrant işçiləri, üstəlik, məcburi şəkildə, Ukraynadakı müharibəyə “müqaviləli əsgərlər” kimi cəlb etdi. Sadəcə olaraq, onlar "top yemi" kimi istifadə olunurdu. Yaxud bu yaxınlarda Rusiyanın bütün “vətənpərvər” ictimai kanalları təhlükəsizlik qüvvələrinin növbəti reyd zamanı saxlanılan miqrantları sərt qışda tək-tək sürünməyə məcbur etməsinin görüntülərini nümayiş etdirdi.
Bəli, bir müddət miqrantlara qarşı daha sərt münasibətin şahidi olacağıq. Amma bu sahədə siyasətdə köklü dəyişiklik gözləmək çətindir. Birincisi, belə bir münasibət bir növ “ikitərəfli qılınc”dır. Bu, Yaxın Şərqdəki müsəlman ölkələri ilə münasibətlərin pisləşməsinə səbəb ola bilər. İkincisi, Rusiyanın əmək miqrantlarına ehtiyacı var. Orada işləyən yoxdur. Üçüncüsü, onu da nəzərə almalıyıq ki, Rusiya vətəndaşlarının az qala 20 faizi müsəlmandır. Bu kontekstdə Rusiyanın özündə “dini-etnik cəbhə”nin açılmasından Putinin faydalanacağı ehtimalı azdır.
- Vladimir Putin xalqa müraciətində qeyd edib ki, terrorçular Ukraynaya keçmək niyyətində olublar. Onun sözləri ruslara ikiqat güclə səfərbər olmaq və Ukraynada müharibəni davam etdirmək üçün bir növ mesaj və ya müraciətdirmi?
- Amerika kəşfiyyatı bu terror aktının arxasında İŞİD-in olduğunu açıq şəkildə göstərdi. Moskva bildirir ki, terrorçular Ukraynaya keçməyi planlaşdırırdılar. Və guya Ukrayna tərəfi terrorçuların köçürülməsi üçün “pəncərə” hazırlamışdı. Bu bəyanatın özü absurdluğu ilə unikaldır. Tutaq ki, Ukrayna tərəfində əslində “pəncərə” hazırlanıb. Amma onlar yenə də Ukraynanın müdafiə xəttinə çatmalı idi. Sadə dillə desək, terrorçuların ilk növbədə Rusiya tərəfində “pəncərəsi” olmalı idi. Axı, hazırda Rusiya-Ukrayna sərhədi cəbhə xəttidir.
Tamamilə aydındır ki, bu sahədə Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının, silahlı qüvvələrinin və Rusiya Qvardiyasının əməkdaşlarının çatışmazlığı yoxdur. Belə olan halda istintaq ilk növbədə terrorçulara Rusiya tərəfdən “pəncərəni açmağı” kimin vəd etdiyi sualına cavab verməlidir. Belə şeylər təsadüfi edilmir. "Köstəbək" öz aralarında tapılmalıdır, əgər əlbəttə ki, rus versiyası reallığa uyğundursa.
Bu, rus versiyasında axmaqlıqla eyniləşən yeganə uyğunsuzluq deyil. Terror aktının özü çox yüksək peşəkar səviyyədə təşkil olunub. Terrorçular 20 dəqiqədən az vaxt ərzində insanları atəşə tutaraq, kifayət qədər mürəkkəb mühəndislik strukturunun dağılmasına səbəb olan yanğını başladaraq - hansı ki, müəyyən texniki bacarıq və biliklər tələb edir - oradan uzaqlaşmağa nail olublar. Bu nöqtəyə qədər hər şey mükəmməldir, əgər təbii ki, belə ifadə uyğundursa.
Ancaq sonra istintaqın versiyasına inanırsınızsa, tam "qəribələri" görürük. Onlar konsert kompleksinin yaxınlığında dayanıblar, üstəlik terrorçulardan birinin adına qeydiyyatda olan avtomobillə cinayət yerindən qaçmağa çalışırlar. Onlar artıq “Crocus Ciyt”də görünən bu avtomobildən Rusiya-Ukrayna sərhədinə qədər 500 kilometr yol getmək üçün istifadə edirlər.
Bu faciənin ikinci hissəsində “təcrübəli terrorçular” özlərini tam həvəskar kimi aparırlar. Görünür, onlar Rusiya-Ukrayna sərhədində həbs olunmaları üçün hər şeyi edirlər. Və nəhayət, xanım Simonyan və Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının yaydığı kadrlarda biz cəsur peşəkar terrorçuları yox, iradəsiz insanları görürük. Düzünü desəm, məndə belə təəssürat yaranır ki, bu, sadəcə bir quraşdırmadır. Amma əsl terrorçular çoxdan dibə yatıblar.
- Sual etik səslənməyə bilər, lakin bu terror aktı Ukraynada mülki əhaliyə zərbə endirmək məsələsində mahiyyətcə Putinə kart-blanş verdi. Əgər əvvəllər bu cür hərəkətlərdən narazı olanlar olurdusa, “Crocus City”də baş verənlərdən sonra onların sayı cüzi dərəcədə az olacaq. Sizcə, Rusiya rəhbəri bu kart-blanşdan istifadə edəcəkmi?
- Düzünü desəm, bu sual məndə istehzalı güüş yaratdı. Vladimir Putinin Ukrayna şəhərlərini dağıtmaq və dinc əhalini məhv etmək üçün kart-blanşa ehtiyacı yoxdur. Rusiyanın Ukraynaya qarşı iki illik təcavüzü zamanı Putinə Buça, İzyum, Avdeyevka və s. qətllər üçün kart-blanş lazım deyildi...