2023-ə baxaraq, əlimizi 2024-ə uzadırıq
Yer Günəşin ətrafında daha bir inqilab etdi və bu, o deməkdir ki, hər zamankı kimi, cari ilin nəticələrini yekunlaşdırmağın vaxtıdır.
2023-cü il Azərbaycanın ictimai, siyasi, iqtisadi və idman həyatında bir çox mühüm hadisələrlə yadda qalacaq. Ümumiyyətlə, ümummilli liderin adı ilə bağlı olan “Heydər Əliyev İli”ni müstəqil Vətənimizin bütün tarixində ən unudulmaz illərdən biri kimi xarakterizə etmək olar.
Başlanğıc kədərli idi
İlin əvvəli çox üzücü idi. Yanvarın 27-də İrandakı səfirliyimizə silahlı basqın nəticəsində təhlükəsizlik xidmətinin rəisi, baş leytenant Orxan Əsgərov həlak olub, iki nəfər yaralanıb. Nəticədə səfirlik fəaliyyətini dayandırmalı olub. Azərbaycan-İran münasibətlərində yaranan gərginlik ilin sonuna qədər bir qədər səngisə də, Tehrandakı diplomatik nümayəndəlik hələ də fəaliyyət göstərmir.
Amma 30 il sonra Azərbaycanın İsraildə səfirliyinin açılışı oldu. Bu qərar Azərbaycan ilə İsrail arasında strateji əməkdaşlıqda yeni mərhələnin başlanğıcı idi.
Bir neçə günə yazılmış hekayə
2023-cü ildə baş vermiş ən mühüm hadisə sentyabrın 19-20-də Qarabağda aparılan lokal antiterror tədbirləri oldu ki, bunun nəticəsində Azərbaycanın dədə-baba suveren ərazilərindəki separatçı rejimə birdəfəlik son qoyuldu. Və tezliklə, oktyabrın 15-də uzun illər arzuladığımız hadisə baş verdi: Ali Baş Komandan Azərbaycanın Dövlət bayrağını Xankəndidə, Xocalıda, Ağdərədə, Əsgəranda qaldırdı.
Bu tarixlər təkcə ötən ilin deyil, həm də suveren Azərbaycanın bütün tarixinin ən mühüm mərhələləridir. Baxmayaraq ki, son iki əsrə nəzər salsanız, daha da irəli gedə bilərsiniz: təxminən 2 əsr əvvəl yaranan problem indi həll olundu. Amma qiymətləndirmələr nə olursa olsun, fakt faktlığında qalır: 30 illik işğala son qoyuldu.
İlk dəfə bütün Azərbaycanda səsvermə keçiriləcək
Bütün bu proseslərin fonunda ilin sonunda cəmiyyət ölkəmizin gələcək siyasi və iqtisadi inkişaf yolunu müəyyən edəcək tarixi qərarın qəbul edilməsinin şahidi oldu. Prezident İlham Əliyev növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzaladı.
Artıq fevralın 7-də keçiriləcək seçki prosesi ilk dəfə olaraq müstəqil Azərbaycanın bütün suveren ərazilərində təşkil olunacaq. Doğma yurdlarına qayıdan keçmiş məcburi köçkünlər ilk dəfə olaraq öz ata-baba yurdlarında səsvermə hüququndan istifadə edə biləcəklər.
Rəqəmlər hər şeyi deyir
Ölkənin iqtisadi həyatında mühüm mərhələləri vurğulamağa çalışsaq, ilk növbədə qeyd etmək lazımdır ki, bu il Azərbaycanın dövlət büdcəsi ilk dəfə olaraq 33 milyard manatı ötüb – bu, rekord göstəricidir, heç vaxt belə olmamışdı. Maraqlıdır ki, dövlət borcu 6,7 milyard dollar, yəni ölkə ÜDM-nin cəmi 10 faizini təşkil edib.
Biz isə getdikcə daha çox Avropadayıq
Ötən il Azərbaycanın neft-qaz sektorunda böyük nailiyyətlər əldə olunub. Beləliklə, 2023-cü il yanvarın 1-dən SOCAR və “Romgaz S.A.”, iyunun 2-də isə SOCAR və Macarıstanın “MVM CEEnergy” şirkəti Azərbaycan qazının 2023-cü ildə Macarıstana tədarükünə dair müqavilə imzalayıb. İyul ayında Macarıstanın xarici işlər və xarici iqtisadi əlaqələr naziri Peter Siyarto bəyan etdi ki, SOCAR müqaviləyə uyğun olaraq Macarıstanın qaz anbarlarında ilk 50 milyon kubmetr qazın saxlanmasına başlayıb. Eyni zamanda, Budapeşt Bakı ilə Azərbaycan qazının alışını ildə 1 milyard kubmetrə çatdırmaq barədə razılığa gəlib.
Dekabrın 10-da Serbiyanın Niş şəhərində əlamətdar hadisə baş verib: Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Serbiya Prezidenti Aleksandr Vuçiç və Bolqarıstan Prezidenti Rumen Radev Serbiya-Bolqarıstan qaz birləşdirici kəmərinin açılış mərasimində iştirak ediblər.
Ardı gələcək
Həmçinin ilin sonunda Abşeron qaz-kondensat yatağından ilk qaz hasil edilib. Bu tədbirin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, bu günə qədər Azərbaycanın əsas ixrac qaz resursu “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağı idisə, indi ölkədə artıq iki belə böyük yataq var. Üstəlik, təcrübə göstərdi ki, hətta bir Abşeron quyusundan “Şahdəniz”dən hasil ediləndən daha çox qaz və kondensat hasil edilib.
Və gələcək bizimdir
İlin sonu həm də onunla əlamətdar oldu ki, dekabrın 11-də COP28-in prezidenti, BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri Sultan Əhməd Əl-Cabir COP28-in plenar iclasında BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) 29-cu Konfransının 2024-cü ildə Azərbaycanda keçiriləcəyini elan etdi. Təbii ki, belə möhtəşəm qlobal tədbirin Bakıda keçirilməsi ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin sürətlə artmasına dəlalət edir.
İqtisadiyyat imkan verir
Biz məcburi köçkünlərin öz doğma torpaqlarına qayıtmasını da fəxrlə xatırlamalıyıq. “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə böyük qayıdışın I Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq yüzlərlə ailə Qarabağın şəhər və kəndlərinə, erməni işğalından azad edilmiş rayonlara köçürülüb. Tikintinin sürətli tempi, xoşbəxtlikdən iqtisadiyyat buna imkan verir, gələcəyə nikbinliklə baxmağa əsas verir: Vətənimizin hər guşəsinə dolğun həyatın qayıdacağı gün uzaqda deyil.
Siyasət prizmasından idman
Ötən il idman sahəsində böyük uğurlarla yadda qaldı. Amma mən onlardan ikisini xüsusilə qeyd etmək istərdim.
30 ildən sonra Xankəndi şəhər stadionunda iki Azərbaycan komandasının - “Qarabağ” və MOİK-in qarşılaşmasının şahidi olduq (baxmayaraq ki, bu hadisəni qəti şəkildə sırf idman adlandırmaq çətindir və burada təbii ki, çoxlu siyasi çalarlar var). Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva oyuna baxıblar və dövlətimizin başçısı topa ilk zərbəni vurub.
Digər əlamətdar tarixi hadisə Ağdamın “Qarabağ” klubunun Avropa Liqasının pley-off mərhələsinə vəsiqə qazanmasıdır. İndiyədək heç bir yerli komanda belə yüksəkliyi fəth etməyib.
Fransa, bizi gözlə!
Bu il idman meydançalarında başqa qələbələr də olub. İlk öncə qeyd edirik ki, bu il 8 Azərbaycan idmançısı 2024-cü ildə Parisdə keçiriləcək Yay Olimpiya Oyunlarına lisenziya qazanıb. Bunlar güllə atıcısı Ruslan Lunev, boksçular Məhəmməd Abdullayev və Murad Allahverdiyev, yüngül atlet Anna Skidan, bədii gimnast Zöhrə Ağamirova, yunan-Roma güləşçiləri Həsrət Cəfərov və Sənan Süleymanov, sərbəst güləşçi Məhəmmədxan Maqomedovdur.
Gənclər məyus etmədilər
Bədii gimnastika yığmamız ilk dəfə Avropa çempionu adını qazanıb. Zöhrə Ağamirova fərdi proqramda Avropa medalını qazanan ilk Azərbaycan əsilli gimnast olub.
Şahmat üzrə dünya çempionatında yarımfinala yüksələn Nicat Abasov bütün dünyanı özündən danışmağa vadar etdi. Gənc istedaddan belə çevikliyi heç kim, hətta həmyerliləri də gözləmirdi. Gənclər arasında keçirilən şahmat üzrə dünya çempionatında 18 yaşlı Ayan Allahverdiyeva isə planetin ən güclüsü adını qazanmaqla hamını məmnun etdi.
Güləş bizim üçündür
Güləş döşəyinin üzərinə də tarix yazılıb. Beləliklə, Belqradda keçirilən dünya çempionatında yunan-Roma güləşçilərimiz iki qızıl və üç gümüş medal qazanaraq tarixdə ilk dəfə komanda hesabında dünya çempionu adını qazanıblar. Gənclər də təşəbbüsü dəstəkləyiblər: Yunan-Roma güləşi üzrə U-20 yığması İspaniyada keçirilən qitə birinciliyinin qalibi olub.
Onu da qeyd edək ki, mini-futbol üzrə Azərbaycan milli komandası da dünya çempionatında yarımfinala yüksələ bildilər (kaş böyük futbolda da belə olardı).
Heç olmasa buna görə təşəkkürlər...
Yeri gəlmişkən, böyük futbolu yenidən xatırladıq. Aydındır ki, öyünmək üçün xüsusi bir şey yoxdur. Ancaq yenə də özümüz üçün "+" işarəsi olan bir hadisəni ayırd edəcəyik. Nəhayət, xeyli əziyyətdən sonra AFFA Canni de Biyazidən qurtula bildi.
Milli komandanın sükanı arxasında olduğu illərdə italyan heç bir idman uğuru ilə yadda qalmayıb. Ancaq onun adı ilə bağlı kifayət qədər qalmaqallar var. İtalyanın varisi hələ təyin olunmayıb. Bu da müəyyən dərəcədə müsbət məqamdır: ümid ən sonda ölür, hamı ümid edir ki, heç olmasa bu dəfə federasiya uğurlu seçim edəcək.
Allahın mərhəməti ilə!
Sonda hər kəsə sakit, dinc bir il arzulayırıq. Qoy hər kəs sağlam olsun və bir ildən sonra bu sözləri deməyə kifayət qədər səbəbimiz olsun: “2024-cü il əvvəlkindən daha yaxşı idi”.