Qərb çox gec başa düşdü ki, Kreml Ukraynaya deyil, bütün dünyaya, demokratiyaya, insan haqlarına müharibə elan edib
Budur, bütün şübhələrə də son qoyuldu. ABŞ Prezidenti Co Bayden Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ukraynadakı müharibə zamanı taktiki nüvə silahından istifadəyə göstəriş verəcəyi təhlükəsini “real” adlandırıb. Baydenin Kaliforniya ştatında seçki kampaniyasının sponsorları ilə görüşdə söylədiyi sözləri “Reuters” agentliyi yayıb.
Bayden Rusiyanın Belarusda taktiki nüvə silahı yerləşdirməsini kəskin tənqid edərək, bu addımı “tamamilə məsuliyyətsizlik” adlandırıb. Ağ Ev rəhbəri Rusiyanın nüvə silahından istifadəsinin mümkünlüyü və harada istifadə oluna biləcəyi barədə hansı məlumatlara əsaslanaraq nəticə çıxardığını açıqlamayıb. Amma şübhəsiz ki, dünyanın ən güclü demokratiyasının lideri əsaslı səbəb olmadan belə ciddi bəyanat verməzdi.
Axı, əvvəllər ABŞ ordusu və administrasiyasının rəsmiləri dəfələrlə bəyan ediblər ki, onlar Rusiyanın nüvə zərbəsinə hazırlaşmasının əlamətlərini hələ görmürlər və müvafiq olaraq, ABŞ nüvə qüvvələrinin döyüş hazırlığının səviyyəsini dəyişmək niyyətində deyil. Göründüyü kimi, Amerika liderinə Rusiya rəhbərinin taktiki nüvə silahından istifadə ehtimalı ilə bağlı niyyətlərinə dair ciddi sübutlar təqdim edilib.
Vladimir Putinin özü də ötən həftənin sonunda Sankt-Peterburq İqtisadi Forumunda çıxış edərək, kiçik bir xəbərdarlıqla da olsa - “dövlətin mövcudluğuna təhlükə yaranarsa, nüvə silahından istifadə təhlükəsinə əl atacaqlar”ını dedi. O, əvvəllər qabaqlayıcı nüvə zərbəsi ehtimalının real olduğunu demişdi. 2022-ci il fevralın 24-də Rusiya lideri də “gözlənilən” niyyətlə Ukraynaya təcavüz etdi.
Putinin Ukraynaya və ya digər sərhədyanı dövlətlərə qarşı nüvə silahından istifadə etməsi ehtimalı Rusiyanın nüvə silahlarının Belarusda yerləşdirilməsi və Belarus diktatoru Aleksandr Lukaşenkonun “1945-ci ildə ABŞ-ın Xirosimaya atdığı bombadan üç dəfə güclü olması ilə” öyünməsi ilə də dəstəklənir. Tanınmış kremlpərəst politoloq Sergey Karaqanov ötən həftə dərc olunmuş məqaləsində Polşaya və ya başqa bir NATO ölkəsinə qarşı nüvə zərbələri endirməyə çağırıb.
Ən əsası, bu cür bəyanatların ortaya çıxmasına səbəb Kremlin Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin başlayan əks-hücumuna müqavimət göstərmək potensialına dair ciddi şübhələridir. Yəni, Rusiya ordusu öz ölkəsini müdafiə etmək imkanlarını təhlükə altına qoyan kütləvi məğlubiyyətlə üzləşsə, Putin çarəsiz halda son kozırına əl atacaq.
Və bunlar artıq Kreml təbliğatçılarının boş fikirləri və çağırışları deyil. Baxmayaraq, aydındır ki, onlar heç vaxt şəxsi fikirlərini səsləndirmirlər, əksinə, tezisləri Kremlin özündən alırlar və uzun müddət öz əhalisini və dünyanı hadisələrin inkişafına hazırlayırlar.
Bir sıra analitiklər uzun müddətdir ki, cəbhədə uğursuzluqlar olacağı təqdirdə Rusiyanın taktiki nüvə zərbəsi endirməsi ehtimalı barədə xəbərdarlıq ediblər. Yeri gəlmişkən, buna görə də Qərb uzun müddət anti-Putin koalisiyası yaratmaq və Ukraynanı ağır hərbi texnika ilə təmin etməkdə tərəddüd edib və hələ də Ukraynaya tammiqyaslı və vaxtında dəstək vermir. Putinin hakimiyyətinin ikinci dövründən Qərb onu nüvə silahından istifadə etməyə təhrik etməkdən qorxdu və buna görə də kompromislərə getdi və danışıq qabiliyyətini nümayiş etdirdi. Axı 2005-ci ildən bəri Putin SSRİ-nin dağılmasının yaratdığı geosiyasi fəlakətlə bağlı aqressiv bəyanatlar verir və bunu şəxsi faciəsi kimi qəbul edir, 2006-cı ildə Sankt-Peterburq İqtisadi Forumunda o, artıq Ukrayna və Belarusun qayıdışından danışmışdı və 2007-ci ildə onun siyasi ideologiyasının apogeyinə çevrilən Münhen nitqini xatırlamaq lazımdır.
Tanınmış rus əsilli amerikalı tarixçi, tarix elmləri doktoru Yuri Felştinskinin fikrincə, Putin bu çıxışında ABŞ-ı dünya üzərində tam nəzarəti bərqərar etmək cəhdində ittiham edərək, əslində öz dünya hökmranlığı ideyalarını Amerikaya proyeksiya edirdi. Sonra o, faktiki olaraq bütün niyyətlərini bu və ya digər şəkildə uğurla həyata keçirdi, bəzi yerlərdə yumşaq güclə - Ermənistan və Belarusda olduğu kimi, burada isə hərbi yolla - Gürcüstana hücum, Krımın, Donbassın işğalı və nəhayət, Ukraynaya tammiqyaslı işğal baş tutdu.
Ondan əvvəl Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov açıq mətnlə və diplomatik dildən çox uzaq, daha çox Sankt-Peterburq küçələrinin avara gənclərinin dili kimi NATO-dan “çantaları toplayıb 1997-ci illərin sərhədlərinə çəkilməyi” tələb etmişdi. Düz ay yarımdan sonra Rusiya Kiyevi üç günə ələ keçirmək, qonşu dövlətin rəhbərliyini həbs etmək və ya ləğv etmək, Yanukoviç və ya Medvedçukun başçılıq etdiyi marionet rejimi qurmaq, sonra da Moldovaya keçmək niyyəti ilə Ukraynaya soxulmuşdu. Təbii ki, siyahının daha aşağısında Baltikyanı ölkələr, Polşa da vardı.
Bu plan işə yaramadı! Daş qayaya rast gəldi. Hətta qocalar, qarılar belə, kimi əlində kürək, kimi ov tüfəngi, kimi də molotof kokteyli ilə torpaqlarını işğalçılardan müdafiə etməyə çıxdı. Qərb isə ancaq inildəyib, nəfəsini tutdu, Prezident Zelenskiyə qaçmağı təklif etdi və artıq Ukraynanın Rusiya tərəfindən işğalı ilə barışdığını nümayiş etdirməyə hazır idi.
Ancaq Ukrayna həm Avropaya, həm də Amerikaya böyük dərs verdi. Tanınmış siyasi ekspert Andriy Piontkovskinin dediyi kimi, “Ukrayna Qərbi, ən əsası ABŞ-ı qulağından tutaraq, dünya siyasətinə qaytardı”. Əvvəllər dəbilqə ilə kömək etməklə məhdudlaşan Almaniya artıq Ukraynanın tərəfdaşları arasında ön sıralardadır və ABŞ əsas maliyyə yükünü öz üzərinə götürüb və Ukraynaya hərbi yardım göstərib.
Bəli, Qərb uzun müddət sonra başa düşdü ki, Putin Ukraynaya deyil, bütün dünyaya, demokratiyaya, insan haqlarına müharibə elan edib. Və əgər Rusiya işğalının ilk günlərindən Ukraynanın səması bağlansa, artilleriya və uzaqmənzilli raketlər və qırıcılar tədarük edilsəydi, on minlərlə mülki və hərbi itkilərin qarşısını almaq olardı.
Lakin məlum oldu ki, real nüvə təhlükəsinin qarşısını almaq mümkün olmayıb. Bu, ilk dəfə deyil ki, Rusiya lideri nüvə başlıqlarını silkələyir. Bunun qarşısını almaq üçün nə Ağ Evin Moskvadakı nümayəndələri, nə milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sallivan və Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Börnsin, hətta Rusiya üçün belə bir addımın Rusiya liderinin özünün aradan götürülməsi də daxil olmaqla, uzunmüddətli fəlakətli nəticələrlə bağlı xəbərdarlıqları, nə Hindistanın Baş naziri Modinin, nə də Çin lideri Si Tsinpinin sözləri kifayət etdi.
Son aylarda bu xəbərdarlıqlardan sonra Qərbdə şübhə ilə qarşılanmağa başlayan nüvə zərbəsi yenidən üfüqdə göründü. Və olduqca ciddidir. ABŞ Prezidenti məsuliyyətsiz bəyanat verməzdi. Onlar Rusiyadan fərqli olaraq öz sözlərinə görə məsuliyyət daşıyırlar.