“Qulaqburmadan hələ heç kimin uşağı şikəst olmayıb, əksinə, qulağı burulmuş şagird sonra həyatda uğur qazandıqca müəllimlərini minnətdarlıq hissi ilə xatırlayar” – Şahlar Əsgərov
Sosial mediada orta məktəblərimizdən yayılan neqativ görüntülərin, səs yazılarının ardı-arası kəsilmək bilmir. Bunun fonunda gedən müzakirələrdə bu cür halların əvvəllər də olduğunu, sadəcə texniki imkanların bu qədər əlçatan olmaması səbəbi ilə üzə çıxmadığını deyənlər də var, indiki vəziyyətin daha acınacaqlı olduğuna əminliyini ifadə edənlər də. Bununla yanaşı, başqa bir kəsim də bütün bu olanların təhsil işçilərinə qarşı kimlərinsə əli ilə aparılan qara piar olduğu qənaətində olanlar da az deyil. Səbəbin nə, günahkarın kim olmasından asılı olmayaraq, fakt odur ki, hazırkı mənzərə heç də ürəkaçan deyil.
Mövzunu AYNA-ya şərh edən Əməkdar elm xadimi, təhsil eksperti Şahlar Əsgərov baş verənlərdə kənar qüvvələrin təsirini istisna etməyib: “Əvvəla, “Dallas Doktrinası” adlanan bir Qərb planı haqqında qısaca məlumat vermək istəyirəm. Bu doktrina İkinci Dünya müharibəsindən sonra ABŞ-da Allen Dallas tərəfindən hazırlanıb. Planın əsas məqsədi müharibənin qalib tərəfindən biri olan SSRİ-ni daxildən zəiflətmək və dağıtmaq olmuşdu. Bu məqsədlə ideoloji yolla SSRİ xalqlarının milli adət-ənənələrinin, mənəvi dəyərlərinin çürüməsi hədəf seçilmişdi”.
“SSRİ-nin dağılmasında bu doktrinanın oynadığı rol haqqında dəqiq heç nə deyə bilmərəm. Məlum olan budur ki, o qalib dövlət artıq yoxdur. Ancaq bilmək lazımdır ki, həmin doktrinanın müddəaları sağdır, hələ ölməyib. Güman etmək olar ki, düşmən ölkələr bu müddəalardan bizə qarşı istifadə edə bilər. Tarixi qələbəmizi dəyərdən salmaq üçün, mənəvi dəyərlərimizi, milli adət-ənənələrimizi çürütməyi hədəfə ala bilərlər”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Onun sözlərinə görə, düşmən qüvvələr ölkədə savadsızlığın, rüşvətxorluğun, yüngül həyat tərzinin, narkomaniyanın yayılmasında maraqlıdır: “Bu mənfur niyyətləri həyata keçirmək üçün məktəb əlverişli obyekt və mühitdir. Onlar ideoloji üsullarla həm təhsilin keyfiyyətinin azalmasında, müəllimin nüfuzdan düşməsində, həm də tərbiyyənin pozulmasında maraqlıdırlar. Son günlər məktəb və müəllimlərlə bağlı hay-küylər göstərir ki, təhsil sistemində arzuolunmaz hadisələr baş verir. Sadəlöhv insanlar, bəzi jurnalistlər özləri bilmədən düşmən dəyirmanına su tökürlər. Bunları nəzərə almaq və sığortalanmaq həm lazım, həm də zəruridir”.
Əsgərov baş verənlərə jurnalistlərin yanaşmasından da danışıb: “Bir neçə il öncə bu mövzü ulə bağlı “Facebook”da bir status paylaşmışdım. Vurğulamışdım ki, müəllimi nüfuzdan salmaq üçün bir sıra jurnalistlər cahilliyə yol verirlər. Məktəbi müqəddəsləşdirmək əvəzinə, tam tərsinə hərəkət edirlər. Məktəb və müəllimi gözdən salırlar. Düşmənin istədiyini edirlər. Hər kəs başa düşür ki, aşkarlıq çox yaxşı şeydir. Ancaq bəzi sahələrdə aşkarlıq arzu olunan effekti verməz, arzu olunmayan effekt verər. Məktəb bizim bu gün müqəddəs sayıla bilən tək yerimizdir. İkinci müqəddəs yerimiz ailəmizdir. Onları gözdən salsaq, nə qazanarıq? Məktəbə, müəllimə qarşı bu münasibət milli mənafeyə ziddir. Ailəmizdə baş verən qüsurları qonşulardan gizlətdiyimiz kimi, məktəbdə baş verən bəzi qüsurları da ictimailəşdirməməliyik. Fikirləşin, bu yol bizi irəliyə, yoxsa geriyə aparır?”.
Söhbətimizi bir misalla davam etdirən Əməkdar elm xadimi uşaqların məktəbdə müəllim tərəfindən tənbeh edilməsinin onların sadəcə xeyrinə olacağını vurğulayıb: “Bu yerdə Türk sultanı İldırım Bəyazidin məktəbli oğlu ilə bağlı misal çəkmək istəyirəm. İldırım Bəyazidin oğlu Əmir Süleyman dərslərinə pis çalışırdı. Şahzadənin tənbəlliyini görən müəllim onu zoğal çubuğu ilə döyür. Şahzadə atasının yanına gedərək müəllimindən şikayət edir. Bəyazid müəllimin yanına gələrək soruşur:
- Oğlum Süleymanı niyə döydün?
- Sabah şahzadə böyük bir dövlətin başına keçəcək. Cahil qalarsa, dövləti idarə edə bilməz, çünki elmdən bixəbərdir.
Bunun qarşısında sultan “Sabah mən gəlib yenə soruşacağam, çubuqla mənə də hücum edərsiniz”, - deyə göstəriş verir. Ertəsi gün Bəyazid oğlu ilə xocanın yanına gəlir və oğlunun döyülməsinin səbəbini soruşur. Xoca zopanı götürüb padşaha hücum edəndə padşah oğlu ilə qaçır və deyir: “Oğlum xocanın qəzəbindən mən də qorxdum. Dərslərinə çalışmaqdan başqa çarə yoxdur”.
Atasının xocadan qorxduğunu görən Süleyman dərslərinə əla çalışmağa başlayır.
Bu misalda görünəndən daha böyük hikmət var. Belə ki, müəllimi hörmətdə saxlamaq üçün padşah öz hörmətini qurban verir. Tariximizdə belə misallar çoxdur. Harun ər-Rəşidin oğlu Məmunun hələ kiçik yaşıda müəllimi tərəfindən cəzalandırılması da məlumdur. Keçmiş zamanlar atalar uşaqlarını tərbiyə üçün xocaya təhvil verəndə “əti sənin, sümüyü mənim” deyərdilər. Bəşəri təcrübə göstərir ki, tənbehdən sonra adətən məktəbli düz yola qayıdır. Tərs təcrübə yoxdur”.
Ekspertin fikrincə, uşaqların tərbiyəsində tənbeh, qorxu hissinin olması da sevgi qədər əhəmiyyətlidir: “Bilmək lazımdır ki, şagirdi dəyişmək üçün qorxu zəruri hissdir. Pedaqoq Konstantin Uşinski “cəzasız tərbiyyə xuliqan yetişdirir!” deyib. Amma indi tələb edirlər ki, “uşaq tənbeh olunmasın”. Kim bu göstərişi verib? Harada yazılıb? Bu göstəriş bizim təhsil tariximizdən, Konstitusiyamızdan qidalanmır. Böyük ehtimalla, xaricdə hazırlanmış doktiranalardan qidalanır. Bildirmək istəyirəm ki, insan fəaliyyətinin ancaq iki səbəbi var: Biri qorxu, digəri maraqdır. Üçüncü səbəb yoxdur. İnsan üçün sevgi nə qədər vacibdirsə, qorxu da bir o qədər vacibdir. Qorxu hissi də məktəbdə öyrədilməlidir. İnsanın yaşaması, uzunömürlü olması, firavan həyat sürməsi qorxu hissindən də asılıdır. Qulaqburmadan hələ heç kimin uşağı şikəst olmayıb. Qulağı burulmuş şagirdlər sonra həyatda uğur qazandıqca ciddi müəllimlərini minnətdarlıq hissi ilə xatırlayırlar”.
“Gənclərin təlim və tərbiyyəsində hər iki faktordan metodoloji əsasla istifadə edilməlidir. Belə olanda əsgərimiz məğlubedilməz olar, insanlarımız ələbaxan olmaz. Atalar deyiblər ki, güldürən yanında yox, ağladan yanında otur. “Komediya məktəblər” səni 11 il güldürər, ancaq vaxtın hədər gedər, nəticədə bilik almazsan. Amma xaricdən qrant umarsan və alarsan”, - deyə Əsgərov fikrini yekunlaşdırıb.