Vüqar Zifəroğlu: “Məqsəd Qərb dövlətlərinin maraqlarına əks siyasət yürüdən liderləri siyasətdən uzaqlaşdırmaq idi”
2010-cu ilin dekabrından ərəb ölkələrində işsizlik, ərzağın bahalaşması, söz azadlığı, bürokratik əngəllər və aşağı həyat səviyyəsi ilə əlaqədar genişmiqyaslı etirazları başladı. Etirazların başlanğıc nöqtəsi isə 2010-cu ilin 18 dekabrında Tunisdə, 26 yaşlı işsiz universitet məzunu Tariq ət-Təyyib Məhəmməd Buəzizinin özünü yandırması oldu. Beləliklə, ölkə miqaysında başlayan böyük etirazlar Tunisin 23 illik Prezidenti Zeynalabdin ben Əli və Baş Nazir Məhəmməd Qanuşinin ölkəni tərk etməsi ilə nəticələndi.
Tunis inqilabının üzərindən cəmi 10 gün keçəndən sonra Əlcəzair Respublikasında da etirazlar başladı və xalq hərəkatına start verildi. Bununla da Yaxın Şərqdə “ərəb baharı” adı ilə məşhurlaşan prosesin əsası qoyuldu.
Bundan sonra 2011-ci ilin 12 yanvarında Livanda başlayan ümumi etirazlar fevralın 20-ə qədər İordaniya, Mavritaniya, Sudan, Oman, Yəmən, Səudiyyə Ərəbistanı, Misir, Suriya, Cibuti, Mərakeş, İraq, Bəhreyn, İran, Liviya, Küveyt və Qərbi Saharaya qədər gedib çıxdı.
O ərəfədə ən miqyaslı hadisə 2011-ci ilin 25 yanvarında Misirdə baş verdi. Paytaxtın “Təhrir” meydanına toplaşan yüzminlərlə insan Prezident Hüsnü Mübarəkin hakimiyyətdən devrilməsinə nail oldu. “Ərəb baharı” Liviya lideri Müəmmar Qəddafinin də sonunu gətirdi.
Həmin zaman başlayan qiyamların acı nəticələri bu gün də davam edən Suriya, İraq və Liviyada yaşanmaqdadır. Bu ölkələr hazırda az qala, xarabalığa çevrilib.
10 il əvvəl başlayan və hələ də başa çatmayan “ərəb baharı” barədə AYNA-nın suallarını Yaxın Şərq üzrə ekspert Vüqar Zifəroğlu cavablandırıb:
Mərahim Nəsib