Bir lider bəzən əsas xarakteri ilə yanaşı başqalarının xüsusiyyətlərini də özündə ehtiva edə bilər
Əziz oxucularım, bəzi məktəblərdə, xüsusən də İsrail və ABŞ-da uşaqların gələcək karyeralarını seçmələri üçün xarakter analizləri aparılır. Digər tərəfdən, böyük şirkətlər və hətta bəzi siyasi partiyalarda təyinatlardan əvvəl şəxsiyyət təhlilləri aparırlar.
Türkiyədə bu təhlili aparan “AyThink Gelişim”in qurucuları Aykut Açkalmaz və Yasin İkizoğlu mənim xahişimlə, hazırda haqqında danışılan bəzi dünya liderlərinin və Türkiyədəki liderlərin şəxsiyyət analizlərini apardılar. Maraqlı təhlillərə keçməzdən əvvəl onun bəzi məqamlarını sizinlə bölüşüm:
Liderin şəxsiyyət göstəricilərini bilmək əvvəlcədən baş verə biləcək bütün ünsiyyət çatışmazlıqlarının və anlaşılmazlıqların minimuma endirilməsini təmin edəcək. Bir lider bəzən əsas xarakteri ilə yanaşı başqalarının xüsusiyyətlərini də özündə ehtiva edə bilər.
Putin və Tramp – hakim liderlər
Aykut Açkalmaz və Yasin İkizoğlunun təhlilinə görə, hakim xarakterlərin (dominant liderlərin) başında Tramp və Putin gəlir. Onun xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
Dominant liderlər daha avtoritar liderlik tərzinə üstünlük verirlər, onlar hər şeyə tam nəzarət edirlər və hər şeyə cavabdehdirlər. Onlar qarşılarına yüksək məqsədlər qoyub yalnız nəticəyə diqqət yetirirlər, danışırlar, komanda isə sadəcə dinləyir.
Məsuliyyəti bölüşmürlər. Onlar sərt fikirli, idarəedici, tələbkar və qarşıdurmadan qorxmurlar. Güclü, əmredici, qorxmaz, qətiyyətlidirlər, risk etmək istəyirlər. Onlar rəqiblərini və ya digər ölkələri daha da qəzəbləndirə bilərlər. Böhranları fürsətə çevirməkdə daha uğurlu olurlar.
Dominant liderləri həvəsləndirmək istəyirsinizsə, onları dinləmək və rasional suallar verməklə yumşaq bir şəkildə istiqamətləndirin. Orta səviyyəli məsləhətlər və sadə məsləhətlər edin və əməkdaşlıq üçün ən məhsuldar vasitələr olacaq.
Zelenski - təsiredici, sosial lider
Təsirli, nüfuzlu liderlər insanlara meyilli və liderlərin ən sosialıdırlar. Lider kimi müsbət, rahat atmosfer yaratmağa meyillidirlər. Ümumiyyətlə, dominant şəxsiyyət xüsusiyyəti iz qoyan liderin şəxsiyyət strukturunu müşayiət edir.
Zelenskinin hər şeydən üstün cəhəti onun xarizması və görünmək istəyidir. Həyat səhnəsində olmaq, ekranda olmaq onun üçün çox önəmlidir. Zelenski dəyişiklik etmək üçün yola çıxdı. Onların hər kəsi əhatə edən emosional mesajları var. Bu emosional mesajlar güclü ritorika ilə birləşdirilmədiyi üçün güclü lider, yəni dominant lider obrazına malik ola bilməz.
Bayden – prinsipial lider
Prinsipial, yoluna sadiq və qətiyyətli lidelər - hər kəsin qalib gəlməsini təmin edəcək qərarlarla işləyən səmimi və mülayim liderlərdir.
Co Bayden güclü şəxsiyyət xüsusiyyətinə malik liderdir. Amma onun iz buraxmaq xüsusiyyəti də var. Arada fikir ayrılıqları yarandıqda, bəzən güzəştə getmək hesabına hər şeyi düzəltməyə çalışırlar.
Ciddi və vicdanlı liderlər
Ciddi, vicdanlı və çox uyğunlaşa bilən, bu aspektlərdə liderlik nümayiş etdirən insanlar cəmiyyətin, şirkətin, müdirin inamını qidalandırır, hər kəsi rahat hiss edir. Onlar metodik və mütəşəkkildirlər. Onlar mükəmməllikçidirlər, onlar üçün işləyən hər kəsi yüksək mükəmməllik standartlarına uyğun tuturlar.
Ciddi şəxsiyyət xüsusiyyətinə malik liderlər üçün dürüstlük şoumenlikdən qat-qat vacibdir və onlar başqalarını heyran etmək üçün yalan danışmaqdansa, öz vicdanlarını razı salmağı üstün tuturlar.
Almaniyanın keçmiş kansleri Merkel bu tip liderliyin tipik nümunəsidir. Təmtəraqdan, xalq davranışından uzaq bir lider kimi bu xüsusiyyətləri ilə uzun müddət hakimiyyətdə qaldı. O, həm də soyuqqanlı və hesab-kitabçılıq kimi ciddi şəxsiyyət xüsusiyyətlərini özündə birləşdirən Barak Obamaya çox bənzəyir.
Türkiyə: Ərdoğan – dominant lider
Hədəfə kilidlənmək, hədəfə doğru gedərkən özü də daxil olmaqla hər şeyi qurban verməyi gözə alan liderlik xüsusiyyətidir. Ya bu tip liderlərlə ayaqlaşırsan, ya da yanından uzaqlaşırsan.
Onların dominant xüsusiyyətinə paralel olaraq başqa bir xüsusiyyətləri iz buraxmaqdır. Etdiklərini göstərmək, hər kəsə danışmaq və sonunda alqış və təqdir gözləmək də onlara xas cəhətlərdir.
Belə güclü xarakterə malik liderlər ölkəni inkişaf etdirən və lokomotiv olan liderlərdir.
Bahçeli – dominan lider
Güclü, dominant olmaq, iz buraxmaq, görünmək o qədər də vacib deyil. Onun kəskin xətləri və qaydaları var. Zaman-zaman “Hər kəs mismar, mən çəkic” münasibəti ilə səhvləri və ya səhv edənləri divara mıxlaya bilirlər.
Məqsədə doğru gedərkən “Yolda kim əsəbləşər, kim inciyər” deyə düşünmürlər. Döyüşdə komandir kimi davranmaq onların həyat tərzidir. Çətin vəziyyətlərin adamlarıdır.
Kılıçdaroğlu – ciddi şəxsiyyət
Dominant xüsusiyyəti göstərsə də, bu, onların ən əsas xüsusiyyəti deyil. Ciddi şəxsiyyət ön plandadır. Təəssürat buraxan çox az şəxsiyyət xüsusiyyətlərini göstərirlər. Geyimi və bədən dili “mən burdayam” deyə qışqırmır.
Skandinaviya ölkələrində belə liderləri daha çox qəbul edirlər. Belə liderlərlə insanlarda sülh və inam hissi ön plana çıxır. Kamal Kılıçdaroğlu müəyyən mənada Merkelə bənzəyir.
Akşener – prinsipial lider
O, üstünlük təşkil edən şəxsiyyət xüsusiyyətinə, yüksək tolerantlığa və “Mən sevirəm və döyürəm” tipli liderdir. Qəzəblənsə belə, sonradan bağışlayar.
O, hamımızın ailəmizdə olmasını istədiyimiz güclü nənə və baba tipidir, ona görə də isti hiss olunur.
İz buraxan şəxsiyyət xüsusiyyəti çox vaxt prinsipial şəxsiyyət xüsusiyyəti ilə müşayiət olunur. Haqsızlığa uğrayanları, məzlumları müdafiə edir.
Müəllif: Hande Fırat
Mənbə: "hurriyet.com.tr"
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur