“Elektron su təsərrüfatı” informasiya sistemi nə qədər faydalı olacaq?
Azərbaycanın su ehtiyatlarına nəzarət elektron qaydada həyata keçiriləcək. Bu, dövlət başçısının son fərmanı ilə təsdiqlənmiş “Elektron su təsərrüfatı” informasiya sistemi haqqında Əsasnamədə əksini tapıb.
Mövcud məlumatlara görə, Əsasnaməyə uyğun olaraq, “Elektron su təsərrüfatı” informasiya sistemi Azərbaycan Respublikasının su təsərrüfatının illik balansının elektronlaşdırılmasını, ölkənin su obyektləri, subartezian və artezian quyularının real vaxtda istismarı da daxil olmaqla, əsas su ehtiyatlarının qiymətləndirilməsinə elektron nəzarəti təmin edəcək.
Bəs, “Elektron su təsərrüfatı” informasiya sistemi ölkənin su problemini həll edəcəkmi?
Keçən il, əvvəlki illərdə olduğu kimi, ölkəmiz də quraqlığın “ləzzətlərini” yaşadı. Dövlət başçısının dediyi kimi, ölkə su qıtlığının çətinliyinə hazır deyil. Eyni zamanda, bu problem kənd təsərrüfatı sektoru üçün ciddi risklər yaratdı və prioritet sektorda məhsuldarlığa əhəmiyyətli dərəcədə təsir etdi.
Azərbaycan İnternet Forumunun (AİF) prezidenti Osman Gündüz AYNA-ya deyib ki, bu problemi keçən ilin yayında şəxsən müşahidə edib: “Balakəndəki bütün əkin sahələrinin və bağların suvarılması üçün istifadə olunan çay yayda qurumuşdu. Bu il yağıntı az olduğundan quraqlıqdan vəziyyət daha da pisləşə bilər. Üstəlik, su anbarları və subartezian quyuları vaxtında yaradılmayıb. Fermerlər üçün subartezian quyularının qazılması böyük maliyyə mənbələri tələb edir. Problemi həll etmək üçün keçən il Prezident “Su ehtiyatlarından səmərəli istifadəni təmin etmək üçün əlavə tədbirlər haqqında” fərman imzaladı”.
Mütəxəssisin sözlərinə görə, “Elektron su təsərrüfatı” informasiya sistemi su təsərrüfatı subyektlərinin məlumatlarını kompüterləşdirmək və hesabat almaq üçün yaradılıb: “Bugünlərdə dövlət başçısının fərmanı ilə bu sistemlə bağlı əsasnamə təsdiqləndi. Bu sistem sayəsində ölkədəki bütün su hərəkətlərinə nəzarət edilməsi planlaşdırılır”.
“Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Fövqəladə Hallar Nazirliyi, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC, “Azərsu” və “Azərenerji” su ilə bağlı bütün məlumatlarını real vaxt rejimində fəaliyyət göstərəcək sistemə daxil edəcək. Hesab edirəm ki, bu resurs ölkədə elektron hökumət qurulması və su ehtiyatlarının idarəçiliyinin rəqəmsallaşdırılması üçün çox uğurlu bir addımdır. Ümid edək ki, bu sistem mövcud su ehtiyatlarından daha səmərəli istifadəyə imkan verəcək, itkilərin qarşısını almağa kömək edəcək və su ehtiyatlarının ədalətli paylanmasını təmin edəcək”, - Gündüz bildirib.
Elektron platformanın tətbiqinin müsbət mahiyyətinə diqqət çəkən ekspert düşünür ki, suyun özü olmadığı təqdirdə, bu vəziyyətdə bir platforma yetərli deyil: “Bundan əlavə, həyat mənbəyi olan su çatışmazlığı ilə sahibkarlara verilən faydalar və subsidiyalar da əhəmiyyətini itirir. Su mənbələri vaxtında yaradılmalı və rəqəmsal vasitələrlə təsirli bir şəkildə idarə edilərək, itkilərə yol verilməməlidir. Bu baxımdan səlahiyyətli dövlət strukturları su bolluğunun yaradılmasına qayğı göstərməlidirlər”.
Xatırladaq ki, sistem su mənbələrindən istifadənin səmərəliliyinin artırılması, onların uçotu və idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsi və bu sahədə əməliyyat koordinasiyası yaratmaq üçün məlumatların yaradılması, toplanması, işlənməsi, saxlanması və alınmasının avtomatlaşdırılmasını da təmin edir. Sistemin istifadəçiləri normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq, məlumat almaq və ya istifadə etmək hüququ verilən dövlət orqanları (qurumları), yerli özünüidarəetmə orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər, iştirakçıları dövlət qurumlarıdır.
Məlumdur ki, bu gün sənayeyə dövlət dəstəyi geniş miqyasda aparılır, ölkənin bölgələrində meliorasiya işlərinə xüsusi diqqət yetirilir, çünki kənd təsərrüfatı suyun ən böyük istehlakçısıdır. Əvvəllər Avropa Birliyinin ölkəmizə su ehtiyatlarına dair məlumatların əldə edilməsində dəstək verəcəyi bildirilmişdi və Azərbaycan və Avropa Ətraf Mühit Agentliyinin su mütəxəssisləri artıq “EcoPortal” profilini idarə etmək bacarıqlarını inkişaf etdirməyə yönəlmiş onlayn təlimlərə başlayıblar.
Ekoloq Telman Zeynalovun AYNA-ya dediyinə görə, sözügedən portal Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin rəsmi saytının bir hissəsidir: “Məhz, bu iş çərçivəsində hal-hazırda əhalinin su ehtiyatları barədə məlumat əldə etməsini asanlaşdırmaq üçün yeni vasitələr yaradılır. Xüsusi bir veb səhifədə, inteqrasiya edilmiş su ehtiyatları idarəetməsi, çay hövzəsi idarəetmə planları, monitorinq və digər fəaliyyətlər barədə məlumatların yayılması təşviq olunur”.