Federasiya bir yana, bəs, o görkəmli idmançının cibində 20 manat pul yox idi ki...?
15-ci əsrin sonunda Xristofor Kolumb Amerikanı kəşf edəndə buradakı bir çox şey avropalılara qəribə görünürdü. Amma ən təəccüblü olanı hinduların qızıla münasibəti idi. Yerlilər qiymətli metalın külçələrinə tamamilə biganə idilər. Köhnə Dünyada bunun nə demək olduğunu bilmirdilər.
Avropalılar isə bundan yararlanmağa, qızılı hər cür bəzək əşyalarına dəyişməyə başladılar. Hətta iddia edirdilər ki, Xristofer Kolumb özü çəkmələrindəki bağları bir külçə qızıla dəyişib: hinduları bu bağların metal ucları cəlb edirdi. Ucları kulonlara çevirirdilər və bu zinət əşyalarının sahibinə fövqəltəbii güc bəxş etdiyinə inanılırdı.
Həmin hadisələrdən 500 ildən çox vaxt keçir. Dünya çox dəyişib. İndi dünyanın heç bir yerində çətin ki, belə sadəlöhvlərə rast gələ biləsiniz. Hətta indiki uşaqlar da o dövrün hindularından daha çox başa düşürlər. Amma bəzi hadisələrin göstərdiyi kimi, Azərbaycanda bəşəriyyətin təkamülünün onların işlədiyi kontingentdən yan keçdiyini güman edərək, əksini düşünən bir qrup insan var.
Bu günlərdə Şamaxıda AFFA-nın 11-12 yaşlı məktəblilər arasında təşkil etdiyi mini-futbol turniri başa çatıb. Azərbaycan futbolunda nəzərəçarpacaq iz qoyan şəxs - Vəli Qasımov özü də mükafatlandırma mərasimində iştirak etmək üçün Bakıdan əyalətə gəlib.
“Neftçi”nin sabiq futbolçusunun şərəfini qoruduğu klubların adını çəkmək onun kimliyini təsvir etmək üçün kifayət edir - “Spartak” (Moskva), “Dinamo” (Moskva), “Real” (Betis), “Albasete”. Üstəlik bu komandalarda adam sadəcə skamyada oturmayıb: SSRİ kubokunun sahibi - 1991/1992 (Moskva "Spartak"ının tərkibində), Rusiya çempionatının bürünc mükafatçısı - 1992 (Moskva "Dinamo"sunun tərkibində), İspaniya çempionatının bürünc mükafatçısı - 1994/1995 (Real Betis-in tərkibində). Bundan əlavə, Qasımov 16 yaşa qədər SSRİ yığmasının tərkibində gənclərdən ibarət komandalar arasında Avropa çempionudur.
İndi də Azərbaycan futbolu üçün əlamətdar olan bu şəxs mükafatı qalibə təqdim etmək üçün Şamaxıya gəlir və mükafatı qaliblərə təqdim edir. Maraqlıdır, tam olaraq nə? Xeyr, bir çox insanın düşündüyü kimi bir kubok deyil. Qaliblərin kapitanına “1” rəqəmi şəklində heliumla doldurulmuş şar hədiyyə edilib. Orijinaldır, elə deyilmi? Kreativlik fontan vurur.
Təbii ki, dəqiq faktları əldə etmək sadəcə olaraq mümkün deyil, lakin çox güman ki, bəşəriyyət tarixi əvvəllər belə bir şey görməyib. Büdcəsi milyonlarla hesablanan federasiya 20-30 manat xərcləyib gənc futbolçulara xatirə kuboku təqdim etməyi lazım bilməyib. Amma bütün bu hadisələrdə yaddaş mühüm rol oynayır. Bəs qaliblər nəyi xatırlayacaqlar? Bir neçə gündən sonra boşalıb, əzik rezinə çevrilən şarı onlara necə verdilər? Baxmayaraq ki, bu mükafatda dərin simvolik anlayışlar var. AFFA-nın 100 ballıq şkala ilə işini tam “bir” kimi qiymətləndirmək olar və federasiyanın dediyi, vəd etdiyi hər şey elə həmin topdakı kimi havadır, boşluqdur.
Siz yerli futbolun qayğısına qalmaq haqqında çox və təmtəraqla danışa, yüksək vədlər verə, özünüzü futbol bilicisi kimi göstərə bilərsiniz. Lakin bütün bu nəzəri hesablamalar nə vaxtsa başa çatır və vəd edilən hər şeyin praktiki həyata keçirilməsinə başlanır. Əvvəlki illərin təcrübəsi, xüsusən də Şamaxıdakı turnirin təcrübəsi göstərir ki, AFFA-da nəzəriyyə ilə praktika arasında böyük uçurum var. Hətta deyə bilərik ki, keçilməz uçurum.
Beləliklə, gənc futbolçuların psixologiyasını şikəst etmək sadəcə olaraq bağışlanmazdır. Və çox ayıbdır. Təbii ki, abır-həyasını tam itirməyənlər üçün.
P.S. Vəli Qasımovun hərəkətləri də çaşqınlıq yaradır. Uşaqlıqdan futbola bağlı olan, Ukrayna, Rusiya, İspaniya, Portuqaliya klublarında oynamağı bacaran insan bilməyə və anlamaya bilməz ki, turnirin qaliblərinə (bir o qədər əlamətdar olmasa da) şar vermək sadəcə olaraq təhqirdir. Həm də təkcə gənc oyunçular üçün deyil. Bu, ilk növbədə, Qasımovun özünə qarşı təhqirdir. AFFA bir yana, yəni görkəmli idmançının büdcəsində 20 manat pulu yox idi ki, gənclərə heç olmasa öz puluna plastmasdan adicə kubok alıb versin?