Kənan Quluzadə: “Pandemiyasının yaratdığı qlobal problemin perspektivləri nəzərə alınaraq turizm sektoruna əlavə dəstək müzakirə olunur”
Koronavirus pandemiyası turizm sənayesinə ciddi ziyan vurdu. Sərhədlərin bağlanması, ölkə daxilində vətəndaşların hərəkətinə qoyulan məhdudiyyətlər və digər karantin tədbirləri turizm sənayesinə ağır zərbə vuraraq, turist sayını və sektordakı gəlirləri kəskin azaltdı. Sentyabrın 8-dən bəri hökumət əhalinin daxili hərəkətinə qoyulan məhdudiyyəti yüngülləşdirdi və şəhərlərarası marşrutlarda sərnişin avtobuslarının hərəkətinə qoyulan qadağa qüvvədə qaldığından, turistlər Bakı şəhərinə və ölkənin bölgələrinə özləri və kirayə götürdükləri sərnişin nəqliyyatları ilə gedə bilərlər.
İlk növbədə, sərt karantin dövründə çətin anlar yaşayan otel infrastrukturunun nümayəndələri karantinin asanlaşdırılmasından məmnun qaldılar. Quru rəqəmlər belə, bu bölgədəki məcburi bir depressiyanın hansı səviyyədə olduğunu göstərir - ilin birinci yarısında daxili turizmin göstəricisinin 2,5 dəfəyə qədər azaldığı bildirilir. Yanvar-iyun aylarında daxili turist axını 841,1 min nəfəri keçmədi, halbuki keçən ilin eyni dövründə bu rəqəm iki milyonluq həddi rahatlıqla arxada qoymuşdu.
Ölkə daxilində turizm xərcləri də 2,7 dəfə azaldı. İnsanlar hesabat dövrü ərzində bu məqsədlər üçün cəmi 532,8 milyon manat xərcləyiblər. Xərclərin əsas hissəsi (25,2%) belədir: mal və hədiyyələrin alınmasına - 134 milyon manat (azalma 2,8 dəfə), qida məhsullarına - 108,7 milyon manat (azalma 2,6 dəfə), nəqliyyat xərcləri - 100 milyon manat (azalma 2,6 dəfə).
Bu ilin ikinci rübündə 119.1 min nəfər turizm məqsədi ilə ölkə daxilində 508.5 min səyahət edib. Ölkə daxilində hərəkət məhdudiyyətləri səbəbindən turist səfərlərinin sayı 9,7 dəfə azalıb. Yerli turistlər, əsasən qohumlarını və dostlarını ziyarət ediblər (324 min səyahət).
Gördüyünüz kimi, mövcud böhran turizm sektoruna ciddi zərbə vurdu və bu baxımdan, cari ilin mart ayında bu sahənin təbliği üçün bir sıra tədbirlər də daxil olmaqla, xüsusi bir dəstək paketi hazırlandı. Mütəxəssislərin fikrincə, bu ehtiyacı, maliyyə "təhlükəsizlik yastığı" olmayan xüsusilə kiçik sahibkarlıq subyektlərinin çətin vəziyyəti diktə edirdi.
Hər şeydən əvvəl, dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərdən istifadə edərək otel və restoran işçilərinə maaş verilməsinə davam edilməsi, Sosial Müdafiə Fonduna ödənişlərin, habelə turizm sektorunda çalışan işçilərin maaşlarından alınan digər məcburi ödənişlərin dayandırılması təklif edildi. Sənəd müəllifləri, eyni zamanda karantin müddəti ərzində işlərini donduran turizm agentliklərinin, otellərin, restoranların işçilərinə verilən kreditlər üzrə ödəmələrin dayandırılmasını təklif etdilər. Turizm və restoran sektorunun subyektləri üçün kredit moratoriumunun zəruriliyi, sadələşdirilmiş, gəlir, torpaq vergiləri, əmlak vergisi və əlavə dəyər vergisi ödəmələrindən müvəqqəti azad olmalarının vacibliyi də xüsusi vurğulanırdı.
Dövlət Turizm Agentliyinin (DTA) mətbuat katibi Kənan Quluzadə AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, yerləşdirmə, səyahət və iaşə də daxil olmaqla, turizm sənayesinin bütün sahələri pandemiyanın ağır zərbələrindən zərər çəkən istiqamətlər hesab olunur: “Burada təmsil olunan biznesə, mikro müəssisələrə maliyyə dəstəyi proqramı, əmək haqqı fondunun birbaşa maliyyə dəstəyi daxil olmaqla bütün yardım tədbirlərindən istifadə etmək imkanı verildi. Bundan əlavə, hüquqi və fiziki şəxslər vergi güzəştləri - əmlak vergisi və torpaq vergisindən azad edildi. Bununla yanaşı, turizm müəssisələri digər vergi güzəştlərindən, subsidiyalaşmış kredit faizləri və güzəştli kredit proqramlarından faydalana bildi. Avqust-sentyabr ayları üçün ikinci birbaşa maliyyə dəstək proqramı çərçivəsində bu sahəyə yardımlar davam edir. İlkin hesablamalara görə, bu proqram çərçivəsində turizm sənayesi, likvidliyə dəstək olaraq 20 milyon manata qədər pul alacaq”.
Agentlik sözçüsünün dediyinə görə, bunlar müvafiq strukturlar tərəfindən nəzərdən keçirilib, DTA tərəfindən təkliflər hazırlanıb və hələ də müvafiq dövlət qurumları tərəfindən müzakirə olunur: “Ölkənin ən yüksək siyasi rəhbərliyi səviyyəsində turizm sektoruna dəstək veriləcəyi açıqlandı – bu, davam edən müzakirələrin mövzusudur. Əlavə tədbirlər vəziyyətin necə inkişaf etməsindən və pandemiyanın nə qədər davam edəcəyindən asılı olacaq. Digər tərəfdən, hazırda Dövlət Turizm Agentliyi xarici turizm ilə məşğul olan turizm şirkətlərindən müxtəlif layihələr qəbul edir. Bunlar pandemiyadan sonra Azərbaycan turizminin rəqabət qabiliyyətinin səviyyəsini artırmağa hesablanıb. Çünki qlobal turizmin perspektivləri digər sərt rəqabət şərtlərini nəzərdə tutur. Bu sahədə çox şey dəyişəcək və əsas rolu səyahətçilərin sağlamlığını qorumaq olan psixoloji amil oynayacaq”.
“Buna görə də, Azərbaycan Respublikası Dövlət Turizm Agentliyinin dəstəyi ilə turizm şirkətlərinin rəqəmsal marketinq, rəqəmsal texnologiyalardan istifadə edərək xidmətlərin təşviqi üçün layihələri seçirik. Bundan əlavə, insan resursları səviyyəsini yaxşılaşdırmaq üçün bir çox onlayn tədbirlər təşkil edilib. Mövcud vəziyyətdə mümkün olan hər şey edilir. Koronavirus pandemiyasının yaratdığı qlobal problemin perspektivləri nəzərə alınaraq turizm sektoruna əlavə dəstək müzakirə olunur”, - Quluzadə vurğulayıb.