Artıq öz ayaqqabımızı geyinib, öz yerişimizi yerimək vaxtıdır

İqtisadiyyat

01.06.2021 - 21:05

O, “Nəriman” ayaqqabılarını geyinir: ayaqqabı markasını bərpa etməli və ixraca çıxmalıyıq

 

Həqiqi dəri məhsulları bütün dünyada məşhurdur. Süni dəri istehsalı indi sürətlənsə də, təbii dəri öz mövqelərindən imtina etmək niyyətində deyil. Bəzi məlumatlara görə, bu xammaldan alınan məhsulların bazarının həcmi ildə 400 milyard ABŞ dollarından çoxdur.

 

Ölkəmizin özünü dəri məmulatları istehsalçısı elan etmək və bu məhsulla dünya bazarına çıxmaq üçün hər imkanı var. Azərbaycan dəri ayaqqabı, çanta və digər aksesuarlar, geyim istehsal edə bilər. Ancaq bu gün mövcud potensialdan istifadə etmirik və buna görə də Azərbaycanda təqdim olunan dəri məhsullarının əksəriyyəti xaricdən idxal olunur.

 

Amma bu sahədə müəyyən irəliləyişlər müşahidə olunur. Belə ki, Dövlət Statistika Komitəsinə görə, 2021-ci ilin 4 ayı ərzində tekstil sənayesində - geyim, dəri və dəri məmulatları və ayaqqabı üzrə - 172,4 milyon manat dəyərində məhsul istehsal edilib. Keçən ilin yanvar-aprel ayları ilə müqayisədə dəri və dəri məmulatlarında - ayaqqabı istehsalında 4,4 dəfə, tekstil sənayesində 33,3%, geyim istehsalında 19% artım olub.

Azərbaycanlılar varlanmamışlar, lakin Yeni ili evdə qeyd etmək  iqtidarındadırlar | Dalma News

Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayevin AYNA-ya dediyinə görə, belə bir artım təəccüblü qarşılanmamalıdır: “Çünki keçən ilin əvvəlində pandemiya səbəbindən istehsalda nəzərəçarpacaq dərəcədə azalma baş verdi. Bir müddət əvvəl dərilər ölkəmizdən Türkiyəyə daşınırdı və hazır məhsul şəklində bizə qayıdırdı. Ancaq sonra yerli xammaldan ayaqqabı istehsal etməyə başladıq. Furniturlar həm idxal olunur, həm də yerli istehsalda istifadə olunur. Və əvvəllər Sabunçu rayonunda, Bayıl qəsəbəsində ayaqqabı istehsal edən sexlər var idi və indi onların sayı daha çoxdur”.

 

“Ölkəmizdə xammal dərisi əskikliyi yoxdur, ancaq ondan ağıllı istifadə etmək və anbarlarda çürüməyə qoymamaq vacibdir. Pandemiya ili nəzərə alınmasa, Azərbaycanda hər gün 25 min baş qoyun və 6 min başa yaxın iribuynuzlu heyvan kəsilir. Həm dəri məmulatları tikmək sahəsində təcrübəmiz var, həm də yaxşı texnologiyalarımız. Ustalarımız çox təcrübəlidir, yaxşı bir məktəbimiz var. Adətən təcrübə atadan oğula və ya ustaddan şagirdə ötürülür. Məşhur mahnıdakı “Burada o, “Nəriman” çəkmələri geyinir” sözlərini xatırlayırsız? Ehtimal var ki, söhbət Nərimanov ayaqqabı fabrikində Azərbaycanda hazırlanan ayaqqabılardan gedirdi. Bu fabrikin məhsulları yüksək keyfiyyətli və populyar idi. Bu markanın bərpa edilməsinə ehtiyac var”, - deyə ekspert bildirib.

 

Ağayev bir çox insanın mühafizəkar olduğunu və daimi alışdığı məhsulları seçdiyini xatırladıb: “Üstəlik keyfiyyət vacibdir. Qadınlar daha çox moda arxasınca qaçırlar, kişilər üçün rahatlıq və keyfiyyət daha vacibdir. Qiymətə gəlincə, keyfiyyətli ayaqqabı ucuz ola bilməz. Birdəfəlik ayaqqabı üçün 15 manat ödəməkdənsə, 100 manat vermək və yüksək keyfiyyətli ayaqqabı almaq yaxşıdır. Ayaqqabıya ehtiyac hər yerdə var. Ölkənin ildə neçə əsgər ayaqqabısına ehtiyacı olduğunu sadəcə hesablamaq kifayətdir. Markanı bərpa etsək, ilk növbədə Moldova, Ukrayna, Qazaxıstan, Rusiya kimi ölkələri satış bazarı hesab edə bilərik. Düzgün addımlar atsaq, bəzi ölkələrin bazarında yer tuta bilərik”.

 

“Onu da qeyd etmək istərdim ki, bu yaxınlarda dəri xammalı ixracının şərtləri dəyişdi. Hökumətin 119 saylı qərarına əsasən, Azərbaycanın xarici iqtisadi fəaliyyətin mal nomenklaturasında göstərilən 4102 21 000 0 və 4105 10 000 0 kodları ilə hər ton dəri xammalı (təbii xəz istisna olmaqla) və aşılanmış dəri məhsulları üçün ixrac gömrük vergisi, müvafiq olaraq 500 dollardan 150 dollara və 150 ​​dollardan 50 dollara düşdü”, - deyə müsahibimiz fikrini yekunlaşdırıb.

 

Ayaqqabı təmirçisi Yalçın Muradovun AYNA-ya dediyinə görə, tez-tez ayaqqabıların tam rekonstruksiyası ilə də məşğul olur: “Dabanını və altlığını saxlmaqla, əsl dəridən sahibinə illərlə sədaqətlə xidmət edəcək yeni ayaqqabılar tikirəm. Son illərdə həm keyfiyyət, həm səviyyə, həm də dəri seçimi 90-cı illərdən və 2000-ci illərə nisbətən daha yüksək bir tələbata  çevrilib. Eyni şey Azərbaycanda istehsal olunan dəri məhsullarına da aiddir”.

 

Qeyd edək ki, ucuz Çin ayaqqabılarının yayılması səbəbindən ayaqqabı təmirçiləri və ayaqqabı istehsalçılarına daha az müraciət olunurdu. Ancaq son zamanlarda işlərinə maraq yenidən artdı, çünki mağazalarda çox sayda mala baxmayaraq, həqiqətən rahat, keyfiyyətli ayaqqabı tapmaq asan deyil. Ayaqqabı sifariş edənlərə gəldikdə isə, pinəçiliklə məşğul olanlar deyirlər ki, onlara ən çox heç kimdə olmayan, orijinal  ayaqqabılara sahib olmaq istəyənlər və özlərinə uyğun ayaqqabı seçməkdə çətinlik çəkənlər müraciət edir.

Bakıda xüsusi valyutadəyişmə aparatları quraşdırıla bilər

İqtisadçı Fuad Əlizadə hesab edir ki, Azərbaycanın dəri məmulatları istehsalında böyük perspektivləri var: “Sadəcə ölkəyə idxal olunan dəri mallarının həcminə baxın. İdxal ixracatı bir neçə dəfə üstələyir. Dəri mallar ölkəyə Çin, Türkiyə, Rusiya və İtaliyadan gətirilir. Yerli dəri istehsalını və dəri məmulatları istehsalını artırmaq lazımdır”.

 

Əlizadənin vurğuladığı kimi, işə daxili bazarın ehtiyaclarını ödəməklə başlamaq lazımdır: “Yuxarıda göstərilən ölkələrdən heç də pis olmayan və bəlkə də daha yaxşı ayaqqabı tikə bilərik. İxracatda ilk növbədə qonşu dövlətlərə diqqət yetirilməlidir”.

Müəllif: Elya Belskaya