“Türklərin əksəriyyəti suriyalı qaçqınların ölkədən çıxarılmalarını tələb edir”
Türkiyə ilə Suriya arasında gərginlik səngimək bilmir. Azərbaycanlı jurnalist Fərid İmran bu günlərdə Türkiyə-Suriya sərhədinə yollanaraq, baş verənlərə canlı şahidlik edib.
Jurnalist təəssüratlarını AYNA-ya danışıb.
- Fərid bəy, yaxın günlərdə Türkiyə-Suriya sərhədinə, daha dəqiq desək, Türkiyənin Hatay vilayətində oldunuz. Nə baş verir orada?
- Təxminən, 20 günə yaxın davam edən “Bahar qalxanı” əməliyyatı istər siyasi, istərsə də ictimai baxımdan Türkiyədə bir canlanmaya səbəb olub. Düzü, Suriya ilə həmsərhəd olan kəndlərdə vəziyyət çox gərgindir və əhali xaos içindədir. Türkiyə-Suriya sərhədində yerləşən Hatay vilayətinin Reyhanlı adlı şəhəri var. Həmin şəhərdə 300 min insan yaşayır ki, bunun 170 mini suriyalı, 130 mini isə türkiyəlidir. Yəni həmin şəhərdə suriyalı qaçqınların sayı yerli əhalidən çoxdur. Həm də ki, həmin şəhər Suriya ilə həmsərhəd olduğu üçün əvvəldən də ora köç edib, yurd salmış, hətta əmlak sahibi olmuş suriyalılara rast gəlmək olur. Reyhanlı həm də Suriyaya ən yaxın Türkiyə şəhərlərindən biridir. Reyhanlıdan Suriya sərhədinə getmək üçün, hardasa 15-20 dəqiqəlik məsafə var. Yəni o qədər yaxındır. Şəhərdə isə, demək olar ki, hər yerdə postlar qurulub və şəhər xüsusi nəzarət altındadır. Düzü, mən orada olanda bacardığım qədər əcnəbi olmadığımı bildirmək istəyirdim. Daha doğrusu, mənə belə tapşırmışdılar. Çünki yerli türklərin dediklərinə görə, orada oğurluq, soyğunçuluq həddindən artıq çoxalıb və bu cinayətlərin əsas qurbanları da, əsasən əcnəbilər olur.
- Dediniz ki, Reyhanlı şəhərində yerləşən suriyalıların sayı yerli əhalidən çoxdursa, həmin qaçqınlar yerli əhaliyə say üstünlüyündən istifadə edərək hansısa probemlər yaşadırlar?
- Yerli əhali bu durumdan çox narazıdır. Hətta, bu məsələ ilə bağlı Türkiyənin bəzi şəhərlərində sorğular da keçirdim. Türkiyə əhalisi suriyalıların ərazidən çıxarılmasını tələb edir. Buna səbəb kimi isə, kirayə evlər, nəqliyyat, ərzaq, iaşə obyektlərinin icarə qiymətlərinin qalxmasını göstərirlər. Yəni əhalinin böyük bir qismi vəziyyətdən narazdır və suriyalıların ölkədən çıxarılmasını istəyir.
Mövzuya uyğun olaraq bir məsələni xüsusilə qeyd etmək istəyirəm. Belə ki, Reyhanlıdan qayıtdığım gün Ankara avtovağzalına getmək üçün taksi tapa bimirdim. Çünki hansı taksiyə yaxınlaşırdımsa, əcnəbi olduğum üçün məni aparmaq istəmirdi. Hətta bir neçəsinə azərbaycanlı olduğumu da qeyd etmişdim. Nəhayət, orada tanış oduğum bir Türkiyə vətəndaşının atası məni getmək istədiyim ünvana öz şəxsi avtomobili ilə yola saldı. Bu hadisənin səbəbini soruşanda isə, soyğunçuluq, oğurluq və digər cinayətləri misal çəkdi. Dediyinə görə, orada insanları yolda saxlayıb qarət etmək elə adi hala çevrilib ki, artıq taksi sürücüləri belə, əcnəbi adam daşımaqdan ehtiyat edirlər. Hətta Reyhanlıda olduğum günlərin birində kəndlərin birinə bomba da atmışdılar, partlayış baş vermişdi.
Mərahim Nəsib