Daha bir absurd kvazi struktur yarana bilər…?
Ermənistanda unudulmuş Qarabağ xuntasının mövcud olmaq hüququna malik olduğuna inanan hər cür ekspertliyə namizədlər hiddətlənməkdə davam edir. Belə ki, bir müddət əvvəl Ermənistanın keçmiş ədliyyə naziri Gevorq Danielyan bildirib ki, Qarabağ xuntasının liderinin 2024-cü il yanvarın 1-dən özünü ləğv etmək haqqında fərmanı “heç bir hüquqi normaya uyğun olmadığı üçün qüvvədə ola bilməz”.
Danielyanın ardınca Ermənistan Demokratik Partiyasının lideri Aram Sarkisyan “mühacirətdə olan Dağlıq Qarabağ hökumətinin” qurulmasının zəruriliyini iddia edib: “Heç kimin Artsax Respublikasını ləğv etmək hüququ yoxdur, o, referendum yolu ilə yaradılıb və bunu yalnız xalq edə bilər. Xalq isə tamamilə Ermənistanda cəmləşib, ona görə də onların mühacirətdə öz hökuməti, eləcə də parlamenti olmalıdır”.
“Bu, bizə Qarabağı qoruyub saxlamaq kursunu davam etdirməyə və gələcəkdə onun qaytarılması ideyasını dəstəkləməyə imkan verəcək. Biz tez və səmərəli hərəkət etməliyik. Göstərmək lazımdır ki, biz Azərbaycanın işğalını qəbul etməmişik və etməyəcəyik”, - deyə Sarkisyan bildirib.
Aramdan estafeti konstitusiya hüququ üzrə ekspert Vardan Ayvazyan götürüb: “Dağlıq Qarabağ parlamentinin deputatları prezident Samvel Şahramanyanın fərmanının qüvvədən düşməsi üçün Dağlıq Qarabağın Ali Məhkəməsinə müraciət etməlidir. Dünyada heç bir presedent yoxdur və dövlətin, xüsusən də ölkə rəhbərinin özünü ləğv etməsi institutu yoxdur. Bu baxımdan Dağlıq Qarabağ prezidentini hədəfə almağa ehtiyac yoxdur. Üstəlik, bu kəskin məntiqsiz, konstitusiyaya zidd fərmana görə ona təşəkkür etmək lazımdır. Fərman nə qədər konstitusiyaya ziddirsə, apellyasiya şikayəti vermək və onu etibarsız hesab etmək bir o qədər asan olur”.
Özünü konstitusiya hüququ üzrə ekspert adlandıran Ayvazyan keçmiş Yuqoslaviyanın tarixini, daha doğrusu, 1996-1998-ci illərdə Xorvatiyada “Serb Kraina Respublikası”nın ləğvi prosesi, eləcə də 2008-ci ildə Şri Lankada ləğv edilən Tamil İlam rejimi barədə oxusa, yaxşı olar. Hər iki separatçı rejim konstitusiya quruluşunu bərpa etmək üçün hərbi əməliyyatdan sonra mövcudluğunu dayandırıb.
Separatizmlə uğurlu mübarizənin bu parlaq nümunələrinə baxmayaraq, Ayvazyan hələ də “mühacirətdə hökumət” yaratmaqda israrlıdır. “Biz hamımız bilirik ki, dövlətin atributları əhali, ərazi, güc və s. Tərkibindəki hissələrdən biz yalnız ərazini itirdik, amma sürgündə hakimiyyət institutu var”, - Ayvazyan qeyd edib.
Onun son sözlərinə diqqət yetirin. O, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin ərazisini Ermənistanın bir hissəsi ilə eyniləşdirərək, “biz yalnız ərazilərimizi itirdik” dedi. Əslində Ayvazyan fərqinə varmadan özü ilə ziddiyyət təşkil edir. Amma erməni psevdoekspertləri ilə məşğul olanda bu, təəccüblü deyil. Onlar öz irrasional kiçik dünyalarında yaşayırlar və digər kateqoriyalarda düşünürlər, kimin ən çox xəstə təxəyyül sahibi olduğunu görmək üçün yarışmağa davam edirlər.
Bu arada Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bu yaxınlarda Qranadada keçirilən sammitdə Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanıyan bəyannamə imzalayıb. Bu fakta əsaslanaraq, ekspert namizədləri Ermənistanda ideyası hələ həyata keçirilməyən, lakin istehzaya səbəb olan “mühacir hökuməti”nin yaradılmasının nə dərəcədə qanuni olacağı barədə düşünməlidirlər. Qarabağ xuntasının beynəlxalq səviyyədə tanınması bir yana qalsın, Ermənistan tərəfindən belə rəsmi tanınması yox idi. Və burada Ermənistanda 2011-ci ildə Parisdə yaradılmış “Qərbi Ermənistanın sürgün hökuməti”nin mövcudluğunun acı təcrübəsini unudaraq “mühacirətdə Qarabağ hökuməti” yaratmaq istəyirlər.
Bu kvazi qurumun təsisçiləri bu strukturu ABŞ Prezidenti Vudro Vilsonun arbitraj qərarının varisi hesab edirlər. Burada xatırladaq ki, 1920-ci ildə ABŞ Senatı Ermənistan üzərində mandatı və nəticədə Vilsonun sərhədlərinin müəyyən edilməsi ilə bağlı arbitraj qərarını rədd etmişdi. Yəni bu qərarın hüquqi əsası olmayıb və heç bir hüquqi nəticəsi olmayıb.
Ancaq bu əhəmiyyətli vəziyyət xəstə fantaziya axınını dayandırmadı. 2015-ci il dekabrın 17-də “Qərbi Ermənistan hökuməti” Rusiya Federasiyasının Konstitusiya Məhkəməsinə Rusiya-Türkiyə müqavilələrinin denonsasiyası tələbi ilə iddia qaldırıb. Təbii ki, Rusiya Konstitusiya Məhkəməsi bu absurd iddianı rədd etdi. 2021-ci ildə isə “Qərbi Ermənistan hökuməti” Ermənistan Respublikasına qarşı məhkəmə iddiası qaldıraraq, 1919-cu il mayın 28-də dərc edilmiş Ermənistan Respublikasının Müstəqillik Aktının qəbul edilməsini və “Ermənistan parlamentində Qərbi Ermənistan ermənilərinin” 12 mandatının bərpasını tələb edib.
İndi isə arenaya başqa bir absurd kvazi struktur daxil ola bilər ki, bu da şübhəsiz ki, daha bir lağ obyektinə çevriləcək.