“Putin bu gün azad və demokratik seçkilərdə qalib gəlir, yeganə sual budur - neçə faizlə”
Altı aydan sonra Rusiyada növbəti prezident seçkiləri keçiriləcək. Seçki kampaniyasının rəsmi başlamasından xeyli əvvəl Kreml artıq birinci turda Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin yenidən namizəd olacağını və yüksək ehtimalla, yenidən seçiləcəyini bəyan etməklə hətta formal marağı da öldürür.
Heç kimə sirr deyil ki, Rusiyada prezident seçkiləri uzun müddətdir ki, formal xarakter daşıyır, ona görə də qalib hələ yarış başlamazdan əvvəl məlum olur. Əgər 1990-cı illərin ortalarında Rusiya Federasiyasının birinci Prezidenti Boris Yeltsinin oliqarxları və tərəfdarları səsvermənin ikinci turunda onun qələbəsi üçün səy göstərməli idilərsə, indi yeganə intriqa əvvəlcədən müəyyən edilmiş şəxsin alacağı səs faizi ilə bağlıdır. Eyni zamanda, əsas vəzifə seçki məntəqələrində seçicilərin maksimum fəallığını, yəni seçki səfərbərliyini təmin etməkdir.
Hazırkı prezident seçkiləri kampaniyasının başlanması ərəfəsində Kreml öz gücünə son dərəcə arxayın görünür.
"Bizim prezident seçkilərimiz tam olaraq demokratiya deyil, bahalı bürokratiyadır. Putin gələn il 90 faizdən çox səs toplayaraq yenidən prezident seçiləcək", - Rusiya prezidentinin uzun müddət mətbuat katibi olmuş Dmitri Peskov etiraf edib.
Sonra Putinin sözçüsü onun səhv başa düşüldüyünü desə də, ekspertlər bununla potensial rəqiblərə siqnal göndərildiyini qeyd edirlər.
Bu, təəccüblü deyil. Rusiyada aparılan ictimai rəy sorğularına görə, rusların əksəriyyəti Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni dəstəkləyir (baxmayaraq ki, danışıqlar tərəfdarlarının da əhəmiyyətli faizi var) və Putinin özünün populyarlığı demək olar ki, maksimum səviyyədədir. “Levada” Mərkəzinin sorğusuna əsasən, avqustun sonuna olan məlumata görə, rusiyalıların 80 faizi Putinin fəaliyyətini bəyənir. Və rusların 60 faizindən çoxunun fikrincə, Rusiya Federasiyası düzgün istiqamətdə irəliləyir.
Təbii ki, hipotetik uğurlu üsyan siyasi vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər. Lakin bu baş verməsə, o zaman qarşıda Putinin faktiki olaraq texniki namizədlərin iştirakı ilə yenidən prezident seçilməsinə dair daha bir teatr tamaşası var.
Təbii ki, Rusiya prezidenti vəzifəsinə namizədlərin rəsmən irəli sürülməsinə hələ başlanmayıb, lakin kampaniyada iştirak etmək niyyətlərinin elan edilməsi artıq mövcuddur. Qondarma “DXR”in həbsdə olan keçmiş “müdafiə naziri” İqor Girkin-Strelkov seçkilərdə iştirak edəcəyini açıqlayıb.
Girkin Putinlə müqayisədə üstünlüklərini sadalayıb və qeyd edib ki, o, hərbi məsələləri daha yaxşı başa düşür, həmçinin “müharibəyə hazır olmayan” təhlükəsizlik qüvvələrinə daha az etibar edir.
Yeri gəlmişkən, müharibədən danışan Strelkov qeyd edib ki, “Ukrayna hərbi baxımdan heç də zəif deyil... Rusiya Federasiyasının hərbi rəhbərliyi isə onunla adekvat mübarizə aparmağa qadir deyil”.
Strelkov həmçinin Putinin uzun müddətli hakimiyyətinə işarə edərək, "ruslar iyirmi ildən çox darıxmayacaqlar" sözü verib.
“Ukrayna Prism” analitik mərkəzinin Rusiya və Belarus tədqiqatları üzrə proqram direktoru Yaroslav Çornoxor UNİAN-a deyib ki, Strelkovun sonda seçki kampaniyasında iştirak edəcəyinə əmin deyil və Putindən başqa seçki bülletenində olan bütün namizədlərin texniki xarakter daşıyacağına inanır.
“Əlbəttə, düşünürəm ki, əsas siyasi qüvvələr, eyni kommunistlər öz namizədlərini irəli sürəcəklər, lakin onlar reallıqdan daha çox texniki xarakter daşıyacaqlar... Rusiya elitaları guya demokratiya, suveren demokratiya ilə oynayırlar. Bəziləri isə prosedurlara əməl etməlidirlər. Lakin seçkilərlə bağlı bütün bu oyunlar teatr tamaşasına bənzəyir. Buna ciddi yanaşmaq olmaz...”, ekspert qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, hazırda Rusiyada keçiriləcək prezident seçkilərində texniki namizəd ola biləcək şəxslərin şəxsiyyətləri barədə danışmaq tezdir. Buna görə də ekspert Girkinin açıqlamasını ciddiyə almamağa çağırır: "Bu, daha doğrusu, diqqəti özünə cəlb etmək cəhdidir. Əgər onun iddia edilən namizədliyi zamanı işlətdiyi ritorikanı nəzərə almaq lazımdır. Ola bilsin ki, həbsdən çıxmaq üçün diqqəti özünə cəlb etmək və ya siyasi gələcəyi baxımından onun taleyini hər hansı ciddi addımlardan asanlaşdırmaq niyyətindədir”.
Politoloqun fikrincə, Putin indiki güc sistemini Hitler qurduğu kimi qurub. Odur ki, Rusiyada bir vaxtlar rəqabətli seçkilərin istiqamətini dəyişmək yalnız müharibədən sonra mümkündür.
"Rusiya Federasiyası mənə nasist Almaniyasını xatırladır. Nasist Almaniyasında Hitler də seçkilər nəticəsində hakimiyyətə gəldi. Sonra müəyyən manipulyasiyalardan sonra o, təkcə Reyxin rəhbəri olmadı. Sonra İkinci Dünya müharibəsi oldu ki, onu məhv etdi. Mənə elə gəlir ki, buradakı bənzətmə çox yaxındır. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra formalaşan bütün demokratik institutları Putin özünə uyğunlaşdırdı, system qurdu. Məncə bu müharibə Rusiyanın bütün mövcud sistemini məhv edəcək”, - Çornoxor əlavə edib.
Öz növbəsində, politoloq İqar Tışkeviç qondarma “DXR”in keçmiş “müdafiə naziri” İqor Girkini Kreml üçün əlverişli tərəfdaş hesab edir və rusların səslərindən istifadə etmək üçün digər əlverişli namizədlərin meydana çıxacağını proqnozlaşdırır. Eyni zamanda, ekspert səsvermənin nəticələrini çıxarmadan Putinin seçkidə qalib gələcəyini bildirir: "Putin azad seçkilərdə ona görə qalib gəlir ki, o, əhalinin dəstəyini qazanır. Lakin demokratiya illüziyası yaratmaq üçün təbii ki, bir neçə namizəd lazımdır. Əgər Strelkov-Girkindən danışırıqsa, bu, çox əlverişli tərəfdaşıdır. Çünki o, bu gün hələ də Putinin elektoratı olmayan imperiya-faşist elektoratına daha yaxın olan vətənpərvərlər meydanında oynayacaq. Ona görə də Kremlə qalib gəlməyəcəyinə zəmanət verilən, lakin tapşırığı yerinə yetirə bilən bir şəxs lazımdır”.
İqar Tışkeviç həmçinin Kremlin Putin üçün belə tərəfdaşlarına nə üçün ehtiyac duyduğunu açıqlayıb və səsvermədə rus liberallarından hansının iştirak edə biləcəyini qiymətləndirib.
"Əlbəttə, ilkin mərhələdə liberal meydanda oynayan insanlardan namizədlik üçün müraciətlər olacaq. Gəlin eyni Neçayevi (Aleksiey Neçayev - Rusiyanın "Yeni insanlar" Partiyasının lideri) xatırlayaq. Buna bənzər bir namizəd ola bilər, amma bu müxalifət tərəfindən deyil... Rəqabətdən danışırıqsa, bir daha deyirəm, Putin bu gün azad və demokratik seçkilərdə qalib gəlir, yeganə sual budur - neçə faizlə. Kimin namizəd olacağından, kimə icazə verilib-verilməməsindən asılı olmayaraq, iki vəzifə var: birincisi, radikal sağçı seçicilərin səslərinə sahib olmaq, hansı ki, burada Strelkov amili kifayət qədər işləyə bilər, ikincisi, eyni “yeni adamlar”ın köməyi ilə yerdə qalan liberal ictimaiyyəti məhv etmək. Üstəlik, bu, seçki perspektivləri baxımından deyil, gözlənilməz heç nə baş verməməsi üçündür. Ona görə də Kremlə belə adamlar lazımdır. Qalanlarının heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Axı təminatlı real dəstək var, bu real dəstəyi gizlətməyə imkan verən kütləvi informasiya vasitələrinin monopoliyası var. Bundan əlavə, Kremlin hesab etdiyi kimi, real dəstəkdən daha yüksək faiz yazmaq siyasi baxımdan məqsədəuyğundur”, - ekspert qeyd edib.
“Seçkidə ədalətli qalib gəlmək imkanı varsa, səslərin faizini artırmaq nəyə lazımdır?” sualına Tışkeviç belə cavab verib: “Bu, avtokratik rejimlər üçün, bir növ legitimliyi qorumaq baxımından vacibdir. 55 faiz səsi guya ki, 80 faizə çatdırıb. Nəticədə bu, diktatorun öz vəzifəsini tutmaq hüququ olduğuna inamı artır”.