Ukraynalı siyasi strateq: “Aydın başa düşülməlidir ki, Putin qalib gəlsə belə, dayanmayacaq”
“Putin Ukraynada ciddi uğur qazanarsa, Rusiyanın Qarabağdakı hərbi varlığını artıracaq”
Rusiyanın bir aydır ki, Ukraynaya qarşı davam edən təcavüzkar müharibə, şəhərlərin bombalanması, yaranan böhranla bağlı AYNA-nın suallarını ukraynalı siyasi strateq, “AM&PM” İnformasiya Təcavüzləri ilə Mübarizə Mərkəzinin eksperti Oleksandr Kurban cavablandırıb:
- Artıq Rusiyanın Ukraynaya hərbi təcavüzünün 27-ci günüdür. Qısa şəkildə cəbhədə baş verənləri necə xarakterizə etmək olar?
- Vəziyyət çətindir, amma biz dayanırıq. Xüsusilə hava hücumundan müdafiə və aviasiyada qat-qat az canlı qüvvə və texnikaya malik Ukrayna Ordusu artıq bir aydır ki, müqavimət göstərərək Rusiya Silahlı Qüvvələrinə xeyli ziyan vurur. Bu vəziyyət bəzən ironik əhval-ruhiyyə yaradır ki, bunun da nəticəsində sosial şəbəkələrimizdə belə ifadələr yer alır, məsələn: “Dünyanın İkinci Ordusu (RF) Dünyanın Üçüncü Ordusundan (ÇXR) maddi-texniki yardım istəyir ki, dünyanın iyirmi altıncı ordusu ilə döyüşsün (Ukrayna)”.
Ukrayna Ordusunun komandanlığı Rusiya Ordusunun zəif tərəflərini mükəmməl görür və hər cür şəkildə onları öz taktiki üstünlüklərinə çevirməyə çalışır. Söhbət ilk növbədə, zəif maddi-texniki təminatdan, vəziyyəti qiymətləndirmək və qərar qəbul etmək üçün köhnəlmiş sistemdən, zəif motivasiyadan və Rusiya Silahlı Qüvvələrinin şəxsi heyətinin zəif hazırlığından gedir. Eyni zamanda, açıq şəkildə başa düşürük ki, onlar öz kəmiyyətləri ilə bizə hələ də böyük təzyiq göstərirlər. Həm də, itkiləri tamamilə nəzərə almadıqları üçün.
Kreml üçün Ukrayna üzərində qələbə nəyin bahasına olursa olsun, lazımdır. Bunun üçün Putin əlində olan hər şeyi döyüşə atır. Çağırışçılar, hərbi məktəblərin kursantları, lazımi hazırlığı olmayan səfərbər edilmiş ehtiyatda olanlar, o cümlədən Donbass və Krımın işğal olunmuş ərazilərindən olanlar, artıq bütün dünyada xidmətə cəlb olunan “Vaqner” muzdlularından istifadə olunur. Rusiya Federasiyasının hər yerindən hərbi texnika Ukraynaya daşınır. Bəzən belə bir məqama gəlir ki, rus qoşunlarının hücum edən kolonlarında zirehli transportyorlar və piyada döyüş maşınları deyil, piyadaların daşınması üçün mikroavtobuslar, yük maşınları və özüboşaldan maşınlar irəlidə gedir.
Məlumata görə, düşmən canlı qüvvəsinin ümumi itkiləri: 14,2 minə yaxın hərbi qulluqçu (5 general), 450-dən çox tank, 1448 piyada döyüş maşını və zirehli transportyoru, 205 artilleriya sistemi, reaktiv yaylım atəş sistemi - 72, döyüş təyyarəsi - 9 , vertolyotlar - 112, avtomobil texnikası - 879. Xerson vilayətindəki Çernobaevka yaxınlığındakı hərbi aerodromla bağlı vəziyyət artıq sadəcə olaraq lətifədir. Bu gün orada, bütün müharibə ərzində beşinci dəfədir ki, Ukrayna artilleriyası və təyyarələri düşmənin böyük sayda texnikasını məhv edir.
Mübaliğəsiz demək olar ki, bu gün Ukrayna bütün sivil dünya üçün rus neofaşistlərinin timsalında vəhşi qoşunlarından sipər olub. Biz onları - raşistlər adlandırırıq. Biz öz mövqelərimizdə dayanırıq və dayanacağıq.
Təbii ki, müttəfiqlərimizin maddi-texniki dəstəyi olmasaydı, biz bu qədər uzun müddət dayana bilməzdik. “Javelin” və NLAW tank əleyhinə sistemləri, “Bayraktar” dronları, “Stinger” daşına bilən zenit sistemləri döyüşçülərimizə möcüzələr yaratmağa imkan verir. Mobil, yüksək manevr qabiliyyətinə malik bu döyüş sistemləri müharibədə diqqətəlayiq nəticələr verir. Maliyyə dəstəyi, humanitar yardım, Avropa İttifaqı ölkələrindəki qaçqınlarımıza qayğı bizim mövqeyimizi əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirir və raşistlərin hücumlarının qarşısını almağa kömək edir. Əslində, Rusiya-Ukrayna müharibəsi iki ölkə arasındakı münaqişə səddini çoxdan keçib. Elan edilməsə də, çox real III Dünya Müharibəsi gedir.
Bu vəziyyətlə əlaqədar olaraq, Rusiya komandanlığının itkilərinin ciddiliyini və yanlış hesablamalarını nəzərə alaraq, Kreml hətta kütləvi qırğın silahlarından məhdud istifadə imkanlarını da nəzərdən keçirir. Bu inanılmaz dərəcədə inanılmaz səslənir. Amma bu doğrudur. Bunu ABŞ və digər NATO ölkələrinin kəşfiyyat məlumatları ciddi şəkildə sübut edir.
- Rusiya Beynəlxalq Məhkəmənin qərarını yerinə yetirməkdən imtina etdi. Bu faktı necə qiymətləndirirsiniz?
- Rusiyanın beynəlxalq hüquqa və müvafiq beynəlxalq qurumların qərarlarına hörmətlə yanaşacağına ümid etmək lazım deyil. Biz ABŞ Senatının qətnaməsində hərbi cinayətkar kimi adı çəkilən bir adamın rəhbərlik etdiyi terror dövləti ilə qarşı-qarşıyayıq. Reallıqla əlaqəni tamamilə itirən və dünyanı fəlakət astanasına qoyan onun yaxın ətrafı da eynidir. Bunun qarşılığında İkinci Dünya müharibəsindəki itkilər çox az görünə bilər. Əslində bu gün bütün dünyanın taleyi böyük sual altındadır.
Kreml qanunsuzluğu ilə bağlı vəziyyət indi o qədər ciddidir ki, hətta ABŞ və Çin kimi barışmaz geosiyasi rəqiblər də Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyalar və Rusiya-Ukrayna hərbi münaqişəsinin həlli ilə bağlı birgə addımlarr barədə razılığa gəliblər.
- Ermənistanda Rusiyanın Ukraynaya hərbi təcavüzünə dəstək məqsədilə bir neçə aksiya keçirilib. Qarabağ separatçılarının Rusiya tərəfində döyüşmək üçün Ukraynaya getdiyi də məlum olub. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
- Bu gün Ermənistan bütün dünyaya tamamilə ağlasığmaz geosiyasi paradoks nümayiş etdirir. Bir tərəfdən demokratiya prinsiplərini və inkişafın qərbyönlü vektorunu bəyan edən İrəvan digər tərəfdən Rusiya siyasətinin orbitində getməkdə davam edir. Dəfələrlə Kreml tərəfindən kobud şəkildə istifadə edilən, son Qarabağ müharibəsində müttəfiqi tərəfindən sinik şəkildə atılan Ermənistan Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyaları dəstəkləməkdən imtina edir. Üstəlik, o, silahlılarını RF Silahlı Qüvvələrinin tərkibində Ukraynaya döyüşməyə göndərir. Ermənistan rəhbərliyinin bu cür geosiyasi davranışını yalnız bir şərtlə - Rusiyaya hər yeni güzəştlə daha da ağırlaşan ümidsiz vəziyyətlə əsaslandırmaq olar.
Yeri gəlmişkən, qeyd etmək istəyirəm ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi və bunun nəticəsində Rusiya Federasiyasının Qafqaz regionuna diqqətinin və imkanlarının zəifləməsi Azərbaycan üçün nəhayət Qarabağdakı torpaqlarının tam qaytarılması prosesini başa çatdırmaq üçün ciddi perspektivlər açır.
Onu da başa düşmək lazımdır ki, Putin Ukraynada ciddi uğur qazanarsa, müttəfiqi Ermənistana kömək etmək üçün tezliklə Rusiya Federasiyasının Qarabağdakı varlığını yeni hərbiçilərlə artıracaq.
- Ukraynadakı vəziyyətin gələcək inkişafı ilə bağlı proqnozlarınız necədir?
- Təbii ki, Ukrayna müstəqillik mübarizəsini dayandırmayacaq və Rusiyanın təcavüzünə cavab verəcək. Bizdə bunun üçün xalqın iradəsi, ölkə rəhbərliyinin qətiyyəti və Qərb müttəfiqlərinin dəstəyi var. İstənilən halda biz müstəqilliyimizi qoruyacağıq. Yeganə sual budur ki, bu müharibə nəticəsində Rusiyanın sonu necə olacaq? Qonşuları üçün təhlükə ocağı olaraq qalacaqmı?
2014-cü ildə Krımın ilhaqında olduğu kimi, bu gün də Putin və onun döyüşçü partiyası ruslar arasında yüksək səviyyədə dəstəyə malikdir. Ümumrusiya İctimai Rəyin Öyrənilməsi Mərkəzi və Levada Mərkəzinin sosioloji xidmətlərinin məlumatına görə, söhbət Ukraynaya qarşı hazırkı hərbi təcavüzü dəstəkləyən Rusiya vətəndaşlarının 71%-dən gedir. Bu vəziyyət Rusiya rəhbərliyinin fəallığını və əsas məqsədə - Ukraynanı işğal etmək və onu Kremlin təsir orbitinə qaytarmağa nail olmaq üçün ixtiyarında olan bütün resurslardan istifadə etməyə hazır olmasını stimullaşdırır. Bu o deməkdir ki, müharibə ən azı daha bir ay, hətta yaya qədər uzana bilər. Aydın başa düşülməlidir ki, Putin qalib gəlsə belə, dayanmayacaq. Qısa fasilədən və resursların doldurulmasından sonra Rusiya Federasiyası təcavüzünü bütün geosiyasi maraq zonalarına - Dnestryanı, Cənubi Qafqaz, Baltikyanı ölkələr, Mərkəzi Asiyaya genişləndirəcək. Gələcəkdə belə bir ssenarinin baş verməməsi üçün indi anti-Rusiya koalisiyasını gücləndirmək və genişləndirmək lazımdır.
Putin indi zəifdir və onunla birlikdə onun peykləri - Suriya, Belarus, Ermənistanın daxil olduğu “şər oxu” zəifdir. Bu tendensiyanın gücləndirilməsi və nəhayət, onlara qalib gəlinməsi yalnız adekvat dövlətlərin vahid cəbhə kimi çıxış etməsi ilə mümkündür. Daha çox hərbi yox, geosiyasi cəbhə. Bizə əlaqələndirilmiş siyasət və qarşılıqlı yardım lazımdır. Məsələn, Türkiyə və Ukrayna indi davrandığı kimi. Bu vəziyyətdə Türk Birliyi və Türkiyənin şəksiz lideri kimi möhkəmlənmək və ABŞ və Çinlə bərabər dayanacaq əsas geosiyasi mərkəzə çevrilmək üçün gözəl perspektivlər var. Bu güclənməyə RF-ni zəiflətməklə nail olmaq olar. İndiki fürəst əldən verilsə, yaxın gələcəkdə belə bir fürsət daha olmaya bilər.