Mürvət Həsənli: “Təcili tədbirlər görülməsə, bir neçə sahədə bir anda çökmə baş verə bilər”
Azərbaycan Quş Əti, Yumurta İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyası hökuməti xaricdən quş əti məhsullarının idxalını məhdudlaşdırmağa çağıraraq, xaricə toyuq ətinin axınının sənayemizin tənəzzülünə səbəb ola biləcəyini bildirir. Buna görə də qurum idxal üçün kvotaların tətbiqini vacib hesab edir.
Assosiasiyanın rəhbəri Mürvət Həsənli AYNA-ya deyib ki, hazırda toyuq budu və yumurtanın qiymətinin artırılması üçün kifayət qədər əsaslar var. O, bütün bu əsasları bir yerə toplayaraq hökumətə təqdim edib və orada qiymət artımının səbəblərini izləmək üçün artıq işçi qrup yaradılıb.
Məlumdur ki, iyulun 15-də Baş nazir Əli Əsədov dövlət məmurlarından ibarət bütöv qrupun yaradılması haqqında sərəncam imzalayıb ki, onlar “inflyasiyanın iqtisadi artım üçün məqbul səviyyəyə endirilməsi” üzərində işləsinlər. Bu işçi qrupunun digər vəzifəsi “inflyasiyanın və onun səbəblərinin təhlili və qiymətləndirilməsi üçün analitik və monitorinq sistemini təkmilləşdirməkdir”. Bundan əlavə, cari tədbirlər bu iş sahəsində qurumlararası əməkdaşlığı gücləndirmək üçün nəzərdə tutulub.
Ona görə də quşçular məmurların işini asanlaşdırmaq qərarına gələrək öz təkliflərini (nə etməli və nəyə diqqət etməli olduqlarını) bildirdilər ki, məhsullarının qiyməti sabit qalsın. Axı toyuq əti əhalinin qida rasionundan dəyəri rekord qiymətə qalxan əti tədricən əvəz edir və bahalaşarsa, insanlar çox çətin vəziyyət düşməli olacaqlar.
Həsənlinin dediyinə görə, Azərbaycan quşçuluq təsərrüfatlarının qiymət artımına səbəb olan problemləri son aylarda xeyli kəskinləşib: “Bunların hamısı istehsalın azalmasına gətirib çıxara bilər və bu, qiymətləri artırmağın etibarlı yoludur, bundan başqa, çətinliklər əlaqəli sahələrə də təsir edəcək. İndi biz artıq heyvandarlıq sektorunda müəyyən tənəzzülün şahidi oluruq. Təcili tədbirlər görülməsə, hazırda ölkəmizdə artıq möhkəm kök salmış bir neçə sahədə bir anda çökmə baş verə bilər”.
“Axı biz nəinki seleksiya sahəsində çətinliklər yaşayırıq, həm də ölkəyə broyler əti və yumurtasının kütləvi şəkildə idxalı yerli istehsalçılara problemlər yaradır. Buna görə də quşçuluq təsərrüfatları hökuməti nəhayət, idxal məhsulları üçün kvota tətbiq etməyə çağırır. Əgər yerli istehsal və tələbat örtülürsə, məhsulumuz isə ixrac olunursa, biz niyə xaricdən məhsul idxal etməliyik?”, - deyə həmsöhbətimiz vurğulayıb.
Əlavə edib ki, yerli broyler təsərrüfatları ayda 14-15 min tona qədər, ildə isə 180 min tona qədər quş əti istehsal edə bilir: “Bu isə daxili tələbatdan çoxdur - bizdə 140-160 min tonu keçmir. Bundan əlavə, yerli quşçuluq təsərrüfatları damazlıq və süfrə yumurtasına olan tələbatı 100 və 140 faiz ödəyə bilər. Amma xaricdən idxal çox vaxt keyfiyyətli olmur. Lakin idxal uzun müddətdir ki, quşçularımızı sevindirmir və Assosiasiya vaxtaşırı gömrük məhdudiyyətlərinin tətbiqinə çalışır”.
Məsələn, keçən yay bu Assosiasiya Belarus toyuq ətinin idxalını dayandırmağa çalışıb. Ancaq problem idxalda deyil, həm də bizim broyler məhsullarının baha olmasında idi - yerli biznes MDB ölkələrinin daha ucuz məhsulları ilə rəqabət apara bilmir və daha bahalı yem Azərbaycan quşçularının xərclərini artırır.
Araşdırmaçı Boris Belenkinin fikrincə, toyuq ətinin maya dəyərində yemin dəyəri 65 faizə çatır, ona görə də dünya bazarlarında taxılın qiymətinin artması ölkə daxilində qiymətləri sürətləndirir.
Azərbaycanda toyuq ixracı pandemiyadan əvvəl nisbətən yüksək istehsal xərclərindən əziyyət çəkirdi. Taxılın kəskin bahalaşması ilə əlaqədar yemin və xaricdən gətirilən digər inqrediyentlərin bahalaşması vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Bahalaşan yerli məhsullar nəinki xarici bazarda, hətta daxili bazarda da rəqabət qabiliyyətini itirdiyindən, istehsalçılarımız ucuz xarici məhsulların idxalını çox ağrılı qəbul edirlər.