“Ya elitanın sui-qəsdi, ya da silahlı qüvvələrin sui-qəsdi Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər”
2020-2021-ci illərdə Ukrayna Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin rəhbəri, general-leytenant Valeri Kondratyuk UNİAN-a müsahibəsində Rusiya siyasi elitasının yaxın aylarda Prezident Vladimir Putini devirməyə hazır olduğuna əminliyini ifadə edib. AYNA generalın müsahibəsini istinad və ixtisarla təqdim edir:
- Dünyada hələ də müzakirə olunan mövzu Priqojinlə bağlı məsələdir. Bu barədə deyilənləri necə qiymətləndirirsiniz?
- Priqojinin üsyanının əsl əhəmiyyəti ondan ibarət idi ki, ictimaiyyət onu gözlədiyindən çox dəstəklədi. Amma bu, Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq üçün kifayət etmədi. Sözügedən hadisələr elitanın Putinə sədaqəti üçün müəyyən sınaq rolunu oynadı və ona aydın mövqe tutmağa imkan verdi. Baxmayaraq ki, Rusiya mafioz dövlət olaraq qalır və Kreml klanlarının əksəriyyəti belə marjinal dövlətdə maraqlıdır, çünki bu, onlara Rusiyanın resurslarını soymağa və böyük pul qazanmağa davam etmək imkanı verir. Amma elita hərbi əməliyyatların davam etdirilməsinin mənasızlığını da başa düşür. Bu, mahiyyətcə Rusiyanın dağılmasına gətirib çıxarır. Əgər Rusiya Federasiyasının elitasındakılar müəyyən addımlar atmasa, yaxın gələcəkdə sərvətlərini və mövqelərini itirəcəklər.
Priqojinin üsyanının nəticələri göstərdi ki, Putin mafioz dövlətin lideri kimi verdiyi sözə əməl etmir. Putinin Kremldə Priqojin liderlərinə şəxsən verdiyi təhlükəsizlik zəmanətləri, onun adından, o cümlədən Lukaşenko tərəfindən verilən zəmanətlərin heç bir dəyəri yoxdur. Elita üçün isə başqa bir problem yarı yolda dayanmamaları idi. Ya elitanın sui-qəsdi, ya da silahlı qüvvələrin sui-qəsdi Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər.
- Belə bir iddia var ki, Priqojin ölməyib...
- Priqojinin ölümü ilə bağlı bütün sui-qəsd nəzəriyyələri çox maraqlı görünür. Amma Priqojinin Afrikada cip sürdüyü və onun ölümü ilə bağlı şayiələrin şişirdildiyini deyən videoda əsas ifadə bu videonun onun Moskvaya qayıtmazdan əvvəl çəkilməsidir. Videoda deyir ki, “indi avqustun ortalarıdır”. Təyyarə qəzası isə avqustun 23-də baş verib.
Daha ciddi təhlil Priqojinin həqiqətən də öldüyünü göstərir. Təsəvvür edə bilmirəm ki, o, indi sağ-salamat ortaya çıxıb. Bu, Putinin nüfuzuna ikinci zərbə olardı.
Ümumilikdə isə Priqojinin üsyanı göstərdi ki, Rusiyada hakimiyyət müqəddəs olmaqdan çıxıb. Bu gün cəzalandırma qeyri-adi hadisə deyil. Elitalar başa düşürlər ki, Putin vəzifəsindən kənarlaşdırılmadan sərvətlərini və mövqelərini qorumaq mümkün deyil. Çünki Putin nəinki son rusuna, hətta son sentinə qədər mübarizə aparacaq. Ona görə də elita Putini vəzifədən uzaqlaşdırmaqda və Qərb və Ukrayna ilə sülh danışıqlarına başlamaqda maraqlıdır. Mənə elə gəlir ki, onlar öz planlarını həyata keçirməyə hazırdırlar və bu, yaxın 4-5 ay ərzində, gələn ilin martında Rusiyada keçiriləcək prezident seçkilərinə qədər baş verməlidir. Bu, onlara seçkilər üçün yeni proqramla yeni namizəd irəli sürməyə və müharibəni dayandırmağa imkan verəcək.
- Bəs Putin onun üstünə qara buludların çökdüyünü, sonunun yaxınlaşdığını hiss edirmi?
- Qərbin böyük səhvi odur ki, onlar düşünürdülər ki, Putini alçaltmaq olmaz. Lakin Priqojinin eyni üsyanı göstərdi ki, Putin öz hakimiyyətini saxlamaq üçün istənilən alçaldılmaya hazırdır. O, bir çox şeylərə münasibətdə nə qədər irrasional olsa da, özünə münasibətdə çox böyük rasionallıq saxlayır. Onun hərbi əməliyyatın əvvəlində və Ukraynadakı bütün məğlubiyyətlərindən sonra eşitdiyimiz bu ritorikası Rusiyanı alçaltmaq olmaz, çünki “bizim nüvə silahımız var” idi. Rusiyanın əsas tərəfdaşları olan Çin və Hindistandan nüvə silahının hər hansı istifadəsini dəstəkləməyəcəklərinə dair aydın siqnallarla Putinin müharibəni bitirmək üçün bir neçə variantı qalıb. Onun bütün uğursuzluqları Rusiyanın vəziyyətinin hər gün daha da pisləşəcəyini göstərir. Şahmatda bu vəziyyət "zuqzvanq" adlanır - hər yeni addım vəziyyəti daha da gərginləşdirir. Bu gün Rusiya və rus elitasının vəziyyəti başa düşür, elə Putinin özü də.