Mixail Neyjmakov: “ABŞ-ın mövqeyi fonunda “Nord Stream-2”nin hazırkı şəraitdə inşası ən azı ləngidilə bilər”
Aleksandr Rar: “Atmosfer pisləşəcək. Təəssüf ki, bu cür uzunmüddətli tendensiyalar göz qabağındadır”
Göründüyü kimi, “Şimal Axını - 2” (Nord Stream - 2) ətrafındakı epopeya uğurlu nəticədən çox uzaqdır. Alman siyasətçilər və rəsmi Vaşinqton bu proyektə qarşı tam müxalifətə keçiblər. Almaniyada “Yaşıllar” yenidən bu layihədən imtina etməyə çağırırlar. Bundestaqdakı “Yaşıllar” fraksiyasının xarici siyasət eksperti Omid Nuripur, Aleksey Navalnının həbsindən sonra nəhayət, Almaniyanın bu qaz kəmərinin inşasından imtina etməsi lazım olduğunu söylədi.
Siyasətçi “Redaktionsnetzwerk Deutschland”a bildirib ki, “Navalnının yalnız Moskvadakı varlığının Kremldən belə kəskin bir reaksiya doğurması Almaniyanın enerji təhlükəsizliyini “Qazprom”un əlinə verməyin absurdluğunu göstərir”. Nuripur mübahisəli layihənin “nəhayət təxirə salınması” lazım olduğunu söylədi. Alman “Yaşıllar”ının başqa bir nümayəndəsi - Yurgen Trittin Navalnının başına bir şey gələcəyi təqdirdə Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyaların tətbiq edilməsinə çağırdı. “Avropa Birliyi Aleksey Navalnının “noviçok” vasitəsi ilə zəhərlənməsi barədə Kimyəvi Silahların Qadağan edilməsi Təşkilatı (Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons – OPCW) hesabatının yayımlanmasından sonra dərhal reaksiya verdi və bəzi şəxslərə sanksiyalar tətbiq etdi. Bu yolu daha da davam etdirməliyik”, Bundestaqın Xarici Siyasət Komitəsinin üzvü DW-yə verdiyi müsahibədə dedi.
Almaniyanın “Handelsblatt” gündəlik nəşrinə görə, ABŞ öz növbəsində Avropa müttəfiqlərinə “Şimal Axını – 2”nin inşasında iştirak edən Rusiyanın boru kəməri quraşdıran “Fortuna” gəmisinə qarşı sanksiya tətbiq etmə planları barədə məlumat verdi. Qəzetin yazdığına görə, ABŞ rəhbərliyi Berlin və digər Avropa paytaxtlarındakı səlahiyyətlilərə sanksiyaların çərşənbə axşamı Amerikanın Düşmənləri Sanksiyalarla Mübarizə Qanunu (CAATSA) çərçivəsində qüvvəyə minəcəyini söylədi. Sanksiyalar gəmiyə sahib olan “KVT-Rus” şirkətinə də şamil ediləcək.
ABŞ-ın Berlindəki səfirliyinin sözçüsü “Handelsblatt”a bildirib ki, Vaşinqton layihənin tamamlanmasının qarşısını almaq üçün “bütün lazımi və uyğun addımları” atmağa davam edəcək. Xatırladaq ki, ABŞ Avropanın Rusiya enerjisindən asılılığını azaltmaq zərurətində israr edir və 2019-cu ilin dekabrında Vaşinqtonun sanksiya təhdidi səbəbindən iş dayandırıldı. Bəs davam edən maraqlar mübarizəsinin perspektivləri nədir? Sonda necə bitəcək, bu qaz kəmərinin çəkilişi uğurlu olacaqmı?
Alman və rus mütəxəssislər bu barədə fikirlərini AYNA ilə bölüşüblər:
Siyasi və İqtisadi Kommunikasiyalar Agentliyinin aparıcı analitiki (Moskva) Mixail Neyjmakov:
“Bəzi müşahidəçilər hesab edirlər ki, Cozef Bayden administrasiyası ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidentinin AB ilə (və bu səbəbdən də, Berlinlə) münasibətləri “canlandıracaq” vədlərini nəzərə alaraq “Şimal Axını – 2” məsələsində daha kompromis mövqe tuta bilərdi. Buna baxmayaraq, bir sıra amillər daha çox Ağ Evdəki yeni komandadan bu cür güzəştləri (ən azından yaxın gələcəkdə) gözləməyə ümid etməyin mənasız olduğunu göstərir”.
“Birincisi, prezidentliyinin başlanğıcında Bayden üçün Moskva ilə siyasi bazarlıq üçün danışıqlar mövqelərinin qorunması vacibdir və “Şimal Axını - 2” mövzusu belə mövzulardan biridir. İkincisi, ABŞ Konqresində bu layihəyə qarşı çıxan çox güclü bir lobbi var və yeni administrasiyanın sadəcə qanunverici şəxslərin fikirlərini nəzərə alması gözlənilir (çox tez-tez Konqreslə “döyüşən” Donald Trampdan fərqli olaraq). Üçüncüsü, ABŞ-ın neft və qaz sektoru üçün mənfi gözləntilər artıq Bayden rəhbərliyi ilə əlaqələndirilir. Bənzətmə olaraq, başqa bir demokrat - Barak Obamanın rəhbərliyi altında yeni ekoloji qaydaların Amerika kömür sektoru üçün problem yaratdığını xatırlayın. Bu fonda, Bayden, inşaatı amerikalı mayeləşdirilmiş təbii qaz istehsalçılarının mənafeləri ilə zidd olan “Şimal Axını – 2” ilə bağlı ən azı sərt bir ritorikasını qoruyaraq, bu lobbini özünə qarşı daha da əks mövqe tutmamasında maraqlı olacaq”, Neyjmakov əlavə edib.
Onun sözlərinə görə, eyni zamanda, Alman siyasətçiləri “Şimal Axını - 2” mövzusunda ABŞ-ın təzyiqlərinə uymamağa hazır olduqları barədə kəskin açıqlamalar səsləndirməyə davam edir: “Məsələn, Almaniyanın xarici işlər naziri Heiko Maas 2020-ci ilin dekabr ayının sonunda federal hökumətin bu layihəyə münasibətini dəyişdirməyəcəyini söylədi. Qeyd etdi ki, “gələcəkdə yalnız Vaşinqtonun istədiyini edəcəyimizi başa düşsək, Avropa suverenliyindən danışmamalıyıq”. Ancaq bu, AFR hökumətindəki siyasətçilərin bu məsələdə sona qədər getməyə hazır olduqlarından daha çox (xüsusən, seçkiqabağı ildə) simalarını qorumaq niyyətlərini göstərir. Ümumiyyətlə, ABŞ-ın mövqeyi fonunda “Nord Stream-2”nin hazırkı şəraitdə inşası ən azı ləngidilə bilər”.
Professor Aleksandr Rar, Welt Trends Beynəlxalq Siyasət İnstitutu (Potsdam):
“Birincisi, Alman şirkətinə qarşı Amerika sanksiyaları hələ yoxdur. Amerika təhdid edir, lakin onları hələ tətbiq etmir. Sanksiyaların tətbiq ediləcəyi iddia edilən “Fortuna” Rusiya gəmisidir. Navalnıya gəldikdə, cəsarətinə, apardığı mübarizə tərzinə olan bütün rəğbətimlə yanaşı, mənə elə gəlir ki, o, artıq Rusiyada bundan daha çox şey əldə edə bilməz. Qərb də onu qoruya bilməyəcək. Qərb onsuz da bu baxımdan dişsiz olduğundan, sanksiyalar heç bir nəticə vermir, Rusiyanı diz çökdürə bilmir. Rusiyanın indi necə cavab verdiyini görürük - deyirlər siz Amerikada, Konqresdə nələrin olduğunu anlayın, siyasi məhbuslarınız var”.
“Beləliklə atmosfer pisləşəcək. Təəssüf ki, bu cür uzunmüddətli tendensiyalar göz qabağındadır. Rusiya Çinlə yaxınlaşaraq, Avrasiyaya gedir. Bayden Avropanı daha açıq şəkildə Amerika tərəfində olmağa məcbur edəndə və Amerikanın əsas düşmənləri olan Rusiya, Çin və İrana qarşı dünya yenidən iki qütblü dünyada yaşayacaq. Bütün dünya siyasəti bu bucaq altında yerləşdiriləcək”, - deyə rar bildirib.
““Şimal Axını - 2” məsələsinə gəldikdə, analitik deyib ki, uzağı bir il və ya iki il ləngiyə bilər: “Amma o zaman avropalılar yenidən Azərbaycandan, o cümlədən ABŞ-dan alınan maye qaza ehtiyac duyacaqlar. Yəni, infrastruktur layihələrinə ehtiyac qalmaqda davam edəcək”.