Natiq Cəfərli: “Vətəndaşlar hələ də iqtisadi nikbinlik üçün obyektiv ilkin şərtlərə sahibdirlər”
Nəriman Ağayev: “Bütün çətinliklərə baxmayaraq, nikbinlik üçün bir səbəb var”
“Gallup International” sosioloji təşkilatının araşdırma nəticələrinə görə, Azərbaycan İqtisadi Ümid İndeksində (İÜİ) 65 bal toplayaraq lider üçlüyə daxil olub. Bu məlumat İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi tərəfindən verilib. İqtisadi Ümid İndeksi vətəndaşların gələcək iqtisadi perspektivlərlə bağlı gözləntiləri ilə əlaqədardır və sorğunun nəticələrinə əsaslanaraq çıxarılır.
Tədqiqatın göstərdiyi kimi, dünya əhalisinin 25%-i 2021-ci ildə iqtisadi artım, 46%-i problem və çətinliklər gözləyir. Qlobal miqyasda İÜİ 21 bala düşüb.
Bir çox Avropa ölkəsi gələcəyə kifayət qədər bədbin baxır. Bölgəmizin ölkələrində də iqtisadi dirçəliş ümidləri azaldı. Qonşu Rusiyada respondentlərin yalnız 6%-i iqtisadi canlanma, 46%-i problemlər gözləyir ki, bu da son 23 ildə bu ölkədə ən aşağı göstəricilərdən biridir.
Qeyd edək ki, “Gallup International” tərəfindən keçən ilin noyabr və dekabr aylarında aparılan sosioloji anketlər 41 ölkədə 39 min insanı əhatə etmişdi.
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli sorğunun nəticələrini AYNA-ya şərh edərkən deyib ki, Azərbaycanda keçirilən sorğular az etimad yaradır: “Məsələ burasındadır ki, bir çox hallarda respondentlər sualları səmimi cavablandırmırlar. Sorğunu aparan qovluqlu insanlar onlara yaxınlaşdıqda, hakimiyyət orqanlarının təmsilçiləri olduqlarını düşünürlər və düşündükləri kimi deyil, “lazım olan” kimi cavab verməyi üstün tuturlar”.
“Digər tərəfdən, vətəndaşlar hələ də iqtisadi nikbinlik üçün obyektiv ilkin şərtlərə sahibdirlər. Ötən il pandemiya və iqtisadi çətinliklərə baxmayaraq, ərazilərimizi işğaldan azad etdik. Bu, böyük bir qələbədir. Və bu torpaqlar sayəsində Azərbaycanda iqtisadi aktivliyin artacağına dair bir ümid var, çünki o ərazilərdə qızıl və digər mineral ehtiyatlar, kənd təsərrüfatı ehtiyatları var. Ölkəmizin İqtisadi Ümid İndeksində liderlərdən biri olmasının yeganə obyektiv səbəbi budur. Başqa bir səbəb görmürəm”, - iqtisadçı bildirib.
Real iqtisadi gözləntilərə gəldikdə, Cəfərlinin fikrincə, Azərbaycan iqtisadiyyatının quruluşuna nəzərən, ölkədəki qlobal böhran yalnız neft qiymətləri prizmasından hiss olunur: “Ölkə çox ibtidai iqtisadi quruluşa malikdir, ixracat neftdən, büdcə neftdən, ÜDM neftdən asılıdır. Neft qiymətləri son iki ayda ciddi şəkildə artdı və 50-55 dollar arasında dəyişdi. Bu da bir az ümid verir. Neft qiymətləri, ən azı ilin sonuna qədər bu dəhlizdə qalsa, bu, çətin iqtisadi vəziyyətdən çıxmağa kömək edəcək. O zaman ölkənin ÜDM-i keçən ildən fərqli olaraq, 4,5%-ə qədər düşməyəcək. Bizdə qiymətli kağızlar və səhmlər bazarı, böyük iqtisadi oyunçular yoxdur, çox şey xüsusi olaraq neftə bağlıdır. Buna görə də “qara qızıl”ın qiymətləri artanda əhalinin müsbət gözləntiləri də artır”.
Davamlı İnkişaf Tədqiqatları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev AYNA-ya əminliklə söyləyib ki, vətəndaşların müsbət fikirləri Dağlıq Qarabağdakı müharibənin bitməsi və ərazilərimizin geri qaytarılması ilə əlaqəlidir: “Əsas olan ölkə Prezidentinin dedikləri, istinad etdiyi rəqəmlərdir. İnsanlar onu eşidir, inanır və daha yaxşı bir həyat ümidləri buna uyğun olaraq böyüyür”.
Ağayev keçən ilin çətin olduğunu, bir çoxlarının işsiz qaldığını xatırladıb: “Hələ də sərt karantin tədbirləri davam edir və təbii ki, Azərbaycandakı vəziyyətdən narazı olanlar da var. Ancaq tezliklə peyvəndləmə başlayacaq, bu da pandemiyanın geri çəkiləcəyi anlamına gələcək. Yəni, yaxşı həyata ümid var”.
“Bütün çətinliklərə baxmayaraq, nikbinlik üçün bir səbəb var: yeni iş yerləri açılacaq, inkişaf olacaq, o cümlədən kənd təsərrüfatı sahəsində. Qüsurlar, çatışmazlıqlar, korrupsiya var və bunları aradan qaldırmaq üçün çalışmalıyıq, amma nikbinlik vacibdir. Böyük Vətən Müharibəsi bitdikdən sonra insanlar, dağıntılara baxmayaraq, yüksək əhval-ruhiyyədə idilər və ölkəni yenidən qurdular. Bu gün ölkəmizdə “Vətən üçün qürur duymaq” dalğasında ölkə bərpa ediləcək, bunun üçün hər cür səy göstəriləcək”, - ekspert vurğulayıb.